1.0 PENGENALAN
Sayyid
Ahmad Khan merupakan seorang tokoh Islam yang memperjuangkan kepentingan agama
Islam dan masyarakat Muslim di India. Pemikiran dan idea beliau merupakan satu
cetusan kepada kebangkitan pemodenan dalam Islam. Beliau lahir pada tahun 1817.
Beliau pernah bekerja di bawah pentadbiran British di India sebagai orang
bawahan. Beliau telah bersara pada tahun 1876. Datuknya juga pernah menjawat
jawatan sebagai perdana menteri di Istana Mughal dan menjadi duta Iran dan
Burma untuk pihak kerajaan India Timur Inggeris di Calcutta. Di samping itu,
beliau adalah seorang yang berfikiran luas dan gemar mendapatkan ilmu
pengetahuan dalam pelbagai bidang. Bapa beliau telah meninggal dunia semasa
beliau berusia dua puluh satu tahun. Beliau pernah menjadi Ketua Hakim di
Muradabad. Selanjutnya, setelah bersara daripada jawatan tersebut, beliau telah
menubuhkan satu institusi pendidikan iaitu Muslim University of Aligarh. Dalam
tugasan ini, akan dihuraikan berkaitan dengan bukti bahawa Sayyid Ahmad Khan
adalah seorang Bapa Pemodenan Masyarakat Islam di India.
Beliau merupakan seorang pemimpin yang mempunyai
daya pengaruh yang luas dalam masyarakat Muslim India. Imej masyarakat Muslim
di India telah tercalar akibat daripada peristiwa Dahagi 1857. Semasa dalam pertubuhan
Amir All’s National Muhammedan Association yang diasaskan pada tahun 1877,
penglibatan beliau adalah begitu terhad dari segi pengaruhnya dan
pencapaiannya. Beliau turut mendapat tentangan hebat daripada Sayyid Jamaludin
al-Afghani. Sayyid Jamaludin menganggap program pendidikan yang ditubuhkan
beliau sebagai untuk membantu karier politik beliau di bawah pemerintahan
Inggeris. Beliau muncul tatkala masyarakat Muslim India mengalami satu zaman
kemunduran. Beliau banyak menerbitkan buku dan beberapa risalah. Beliau banyak
berkunjung ke dunia Barat khususnya di London dan Universiti Cambridge untuk
melihat perkembangan keilmuan yang ada di sana untuk diaplikasikan di tanah
airnya. Sebagai contoh, karya Tahzib
al-Akhlaq merupakan salah satu karya yang dikarang oleh beliau untuk
menyampaikan idea berkaitan dengan pembaharuan sosial sekembalinya beliau
daripada London. Idea yang diutarakan oleh beliau banyak membantu meningkatkan
kefahaman dalam kalangan Muslim India untuk melakukan pembaharuan.
2.0 BUKTI SAYYID AHMAD KHAN SEORANG BAPA
PEMODENAN MASYARAKAT MUSLIM
2.1 Bertindak sebagai orang tengah antara
perhubungan India Muslim dengan Pihak Inggeris
Kebijaksanaan
beliau terserlah ketika menjadi hakim di Bijnore. Beliau berjaya memujuk ketua
pemberontak iaitu Nawab Mahmod Khan untuk mengadakan perbincangan di meja
rundingan bagi membolehkan masyarakat Eropah yang berada di Binjore pulang
dengan selamat. Seterusnya, muncul golongan Zamindar yang menyerang golongan
Nawab Mahmud Khan. Semasa Pemberontakan Dahagi pada tahun 1857, Sayyid Ahmad
Khan meyakinkan pihak Inggeris bahawa pemberontakan yang berlaku bukan
disebabkan pertelingkahan masyarakat Muslim dan Hindu dengan golongan penganut
agama Kristian. Beliau mendakwa bahawa masyarakat Islam masih patuh kepada
kerajaan Inggeris di India. Selain itu, beliau mengatakan bahawa pemberontakan
yang berlaku disebabkan tiada penglibatan masyarakat India dalam badan
legislatif. Kritikan dilontarkan kepada pihak Inggeris kerana memperuntukkan
jumlah wang yang besar untuk mengembangkan agama Kristian. Dalam buku The Cause of The India Revolt,
menyatakan bahawa pemberontakan 1857 merupakan kelemahan pihak Inggeris. Di
samping itu, beliau menyarankan masyarakat Muslim supaya mengambil contoh cara
kehidupan Barat yang menekankan pendidikan sekular dan sains. Ia bertujuan
melakukan transformasi secara menyeluruh dalam masyarakat Muslim. Antara aspek
yang ditekankan dalam hal ini ialah berkaitan dengan kekeluargaan, hak
kewanitaan, penggunaan teknologi Barat, pengenalan kepada teknik moden dalam
pertanian dan penyebaran teknologi dan sains Barat. Oleh itu, jelaslah beliau
sentiasa berusaha untuk menyebarkan idea kemajuan kepada masyarakat Muslim di
India.
2.2 Melakukan pelbagai pembaharuan dalam
aspek pendidikan dan sosial masyarakat
Sayyid
Ahmad Khan banyak melakukan pembaharuan dalam bidang pendidikan masyarakat
India. Idea-idea dikemukakan dengan matlamat memajukan pendidikan dalam
kalangan masyarakat. Pada pandangan beliau, masyarakat Islam di India mundur
disebabkan ketiadaan kemajuan teknologi moden dan aspek keilmuan yang maju.
Beliau menggalakkan kemajuan masyarakat Muslim selaras dengan perkembangan
zaman. Selain itu, beliau berpendapat bahawa dengan sikap suka menganalisis
tentang sejarah dapat meningkatkan tahap kemajuan dalam kalangan masyarakat
Muslim.
Dengan sokongan seluruh masyarakat, beliau telah
menubuhkan sekolah beraliran Inggeris di Mudarabad dan Ghazipur. Sambutan yang
diberikan kepada sekolah beraliran Inggeris yang diwujudkan adalah berbeza
berbanding sekolah Inggeris yang diwujudkan oleh pihak pendakwah Kristian. Hal
ini kerana, masyarakat India lebih memberikan kepercayaan kepada golongan
intelek tempatan untuk menubuhkan sekolah Inggeris. Sikap prejudis dalam
kalangan masyarakat India terhadap pihak Inggeris masih lagi wujud. Beliau
telah menubuhkan institusi The Translation Society di Ghazipur pada 1864.
Tujuan penubuhannya adalah untuk menterjemahkan segala pengetahuan moden ke
dalam Bahasa Urdu. Antara karya yang diterjemahkan Bahasa Urdu ialah buku History of India tulisan Elphinstone.
Pada tahun 1878, telah ditubuhkan Muslim University of Aligarh dengan bantuan
pihak Inggeris. Melalui usaha penubuhan ini, ia memberikan contoh kepada
golongan reformis.
Berdasarkan kepada penubuhan institusi pengajian tinggi
ini, pengajaran kurikulum mengikut kepada kaedah Eropah. Pengajaran yang
dilaksanakan ini memperlihatkan keterbukaan memperoleh peluang pendidikan dalam
kalangan seluruh masyarakat di India tanpa mengira agama. Peluang yang
diwujudkan ini membolehkan Sayyid Ahmad Khan diangkat sebagai seorang Bapa
Pemodenan. Beliau sentiasa mempunyai idea untuk meningkatkan keupayaan
pendidikan masyarakat Muslim. Kesedaran demi kesedaran disebarkan ideanya oleh
beliau sehingga tercetusnya penubuhan sebuah persidangan iaitu Mohamadan
Educational Conference pada tahun 1890. Melalui persidangan ini, terkumpulnya
seluruh cendekiawan Muslim dengan perkara pokok yang dibincangkan seperti
pendidikan masyarakat Muslim di India. Sesungguhnya, persidangan ini memberikan
impak positif terhadap pembangunan masyarakat Muslim khusus dari aspek
pendidikan mereka. Perbincangan lanjut dalam kongres ini lebih menjurus ke arah
perkara yang melibatkan kepentingan masyarakat Muslim di India.
Sebuah institut iaitu Muhammadan Anglo-Oriental College
yang ditubuhkan di Aligarh melatih pelajarnya dalam bahasa Inggeris. Kolej
tersebut mengajarkan pengajian Islam dan kurikulumnya berpaksikan kepada
British. Ia turut menjadi sebuah pusat politik, kebudayaan dan kesusasteraan
terhadap hidup masyarakat India Muslim. Satu perkara yang berlaku dalam kolej
ini ialah terhadap pelajar beragama Hindu. Kolej ini menerima pelajar Hindu
tetapi mereka telah dikecualikan daripada pengajaran beragama. Bagi Sayyid
Ahmad Khan, beliau mempunyai alasan tersendiri mengapa pengajaran dilakukan
dalam bahasa Inggeris.
Beliau menganggap ia adalah satu langkah yang boleh
menyelesaikan masalah kemunduran dalam kalangan masyarakat Muslim di India. Selain itu, beliau telah mewujudkan The
Scientific Society of Aligarh. Ia bermatlamat untuk menterjemahkan klasik Barat
kepada bahasa Urdu dengan tujuan dapat membuka minda yang luas dalam kalangan
pemikiran masyarakat Muslim dari aspek pembelajaran. Selaras dengan
perkembangan ilmu pengetahuan di India pada pertengahan abad ke-19, Sayyid
Ahmad Khan telah menubuhkan bidang Homeopati. Ia merupakan kaedah perubatan.
Bagi beliau, pengubatan menggunakan kaedah Homeopati adalah sesuai dengan
kemahuan alam. Oleh yang demikian, beliau turut berusaha untuk memajukan
pendidikan masyarakat Muslim India.
2.3 Bergiat aktif dalam bidang penulisan dan
karya
Bidang
penulisan sememangnya menjadi satu peluang kepada Sayyid Ahmad Khan untuk
menyampaikan pelbagai idea beliau. Beliau dikatakan menghasilkan lebih 30 buah
karya agama, enam buah karya berkaitan dengan Sejarah dan lebih 10 buah buku
penulisan umum. Beliau menghabiskan masanya untuk menulis buku berkaitan dengan
riwayat hidup Nabi Muhammad dengan kesalahan fakta kehidupan junjungan besar
yang ditulis oleh pengkarya barat. Antara karya yang ditulis beliau berjudul Essays on the Life of Muhammad. Pihak
Barat sentiasa mempunyai propaganda untuk memutarbelitkan fakta tentang agama
Islam. Sikap prejudis ini mendorong beliau untuk mematahkan hujah barat melalui
penulisan. Isu yang disentuh adalah berkaitan dengan poligami dan perhambaan
dalam Islam.
Terdapat karya yang bertajuk Monument of The Great pada tahun 1847
menceritakan situasi di bandar Delhi sebelum berlakunya Pemberontakan Dahagi
1857. Selain itu, beliau juga turut
menyumbangkan idea melalui penerbitan dua buah buku iaitu, The Causes of the Indian Mutiny pada tahun 1858 dan The Loyal Mohammedans of India pada
tahun 1860. Melalui penerbitan karya penulisan ini, ia telah memberikan impak
yang baru kepada pemikiran masyarakat India dan Muslim untuk lebih maju dalam
kehidupan sosial. Pada tahun 1870, Sayyid Ahmad Khan telah melancarkan program
pendidikan. Untuk tujuan itu, beliau telah menerbitkan bahan bacaan bulanan
yang bertajuk Tahzib-ul-Akhlaq. Karya
ini ditulis sekembalinya beliau daripada England pada tahun 1870. Ia dikarang
dalam bahasa Urdu dan bahasa Inggeris.
Karya ini diterjemahkan dalam bahasa
Inggeris dengan judulnya The Muhammadan
Social Reformer. Dalam karya ini, ia melambangkan sokongan beliau terhadap
pemikir sosial daripada Barat seperti Montesquieu dan Addison yang membantu
mempercepatkan transformasi masyarakat di Barat. Beliau turut menyuarakan
hasrat beliau dengan lebih jelas dalam karya The Muhammadan Social Reformer agar perubahan dalam masyarakat
dapat dilakukan. Dalam karya ini, beliau telah dikritik oleh seorang Kristian
iaitu Rev Imad-ud-din berkaitan dengan idea keagamaan yang diutarakan oleh
beliau. Ia memberikan kesan kepada pemikiran para mubaligh berikutnya terhadap
Sayyid Ahmad Khan.
Pada tahun sebelumnya iaitu pada
1866, beliau menerbitkan bahan yang berjudul The Aligarh Institute Gazette. Ia diterbitkan dalam dua bahasa iaitu
bahasa Inggeris dan Urdu. Karya tersebut berupaya menjana idea kepada
masyarakat Muslim untuk meningkatkan pemahaman mereka tentang kepentingan untuk
berjuang meningkatkan kualiti diri. Melalui karya ini, ia dimuatkan dengan
artikel tentang masalah sosial, ilmu pengetahuan, politik dan sebagainya lagi.
Beliau merupakan orang yang pertama di India yang menyedarkan tentang betapa
perlunya untuk menterjemahkan agama Islam sebagai satu cara yang bersifat
liberal, moden dan progresif. Pengenalan kepada cara pemikiran beliau telah
membuka sedikit sebanyak pemikiran masyarakat Muslim. Perjuangan yang dilakukan
oleh Sayyid Ahmad Khan bertujuan untuk membuktikan kepada dunia bahawa agama
Islam adalah satu agama yang membawa kebenaran kepada semua. Beliau berhasrat
untuk meningkatkan pengetahuan masyarakat dan meningkatkan imej masyarakat
Muslim di India.
Melalui bidang penulisan, beliau
telah menganjurkan perhubungan yang baik antara masyarakat Muslim dan orang
Inggeris. Beliau menerangkan dalam buku yang berjudul Ahkam Ta’am Ahl Kitab yang diterbitkan pada tahun 1868. Ia
menerangkan bahawa masyarakat Muslim boleh makan bersama dengan orang Eropah.
Tujuannya adalah untuk mendamaikan kedua belah pihak. Kesannya, sikap prejudis
kedua-dua belah pihak ini semakin berkurangan dan masyarakat Muslim mula
berminat untuk belajar daripada orang Barat. Beliau pernah menerbitkan The Mohamedan Commentary on the Holy Bible.
Karya ini telah menimbulkan kontroversi kerana beliau telah digelar sebagai
seorang yang kafir. Berita ini menjadi satu khabar angin yang cukup hebat di
India. Ada sesetengah pihak yang menganggap bahawa beliau akan menukarkan agama
kepada agama Kristian.
Para penulis Barat menganggap beliau
sebagai seorang yang berpemikiran liberal, progresif dan mampu menyedarkan
masyarakat. Keadaan ini berlangsung walaupun setelah kematian beliau. Ia
menunjukkan bahawa, apa yang disampaikan oleh Sayyid Ahmad Khan dalam karya
yang dihasilkan menjadi inspirasi kepada golongan yang terpengaruh dengan wadah
beliau. Sehinggakan seorang sarjana pernah menyatakan bahawa beliau adalah
orang pertama yang memberikan kesedaran tentang tanggapan baharu terhadap Islam
yang liberal, moden dan progresif. Selanjutnya, ia memberikan kesan kepada
pengetahuan agama Islam dan aspek intelektual dalam pemikiran Sayyid Ahmad
Khan.
2.4 Sumbangan beliau dalam bidang politik dan
pertubuhan
Sumbangan
Sayyid Ahmad Khan amat meluas dalam bidang politik. Beliau telah menubuhkan
British Indian Association di Aligarh pada tahun 1866. Ia berperanan sebagai sebuah saluran untuk
menyampaikan masalah berkaitan dengan pemerintahan. Masyarakat Muslim di India
turut terpalit dengan imej yang kurang baik. Justeru itu, beliau menerbitkan
karya berjudul The Loyal Mohammadans of
India dengan tujuan meningkatkan imej masyarakat Muslim dalam ketaatan
mereka kepada pihak pentadbir Inggeris. Beliau turut memperbetulkan tanggapan
berkaitan dengan kemenangan peperangan di pihak Turki setelah menang ke atas
Greek. Beliau telah menggiatkan dasar untuk kepentingan masyarakat Muslim
India.
Beliau mencadangkan berkaitan dengan
dasar dalam karyanya, Causes of the
Indian Revolt pada tahun 1858. Sayyid Ahmad Khan telah memutuskan bahawa
masyarakat Muslim sepatutnya membatasi segala aktiviti mereka dalam bidang
bukan bersifat politik. Dalam karya The
Loyal Mohammadans of India, beliau menafikan tuduhan yang dicipta oleh
masyarakat Hindu dan Anglo-India yang hanya masyarakat Muslim sahaja
bertanggungjawab dalam revolusi yang berlangsung. Beliau menyatakan bahawa
revolusi yang berlaku pada tahun 1857 telah dimulakan terlebih dahulu oleh
masyarakat Hindu. Kesan daripada apa yang berlaku telah menyebabkan
kesengsaraan dan prejudis berlaku terhadap masyarakat Muslim. Beliau sedar akan
hal ini dan menafikan pelbagai tuduhan liar yang ditujukan kepada masyarakat
Muslim India.
Penubuhan Kongres Kebangsaan India
(KKI) pada tahun 1855 mendapat reaksi kurang baik daripada beliau yang
menyatakan bahawa penubuhan kongres tersebut akan menyebabkan nasib masyarakat
Muslim seperti telur di hujung tanduk. Masyarakat Muslim disarankan supaya
tidak menyertai KKI. Beliau mengatakan bahawa kongres tersebut merupakan sebuah
organisasi politik. Kongres ini lebih menonjolkan golongan Brahmin dan lebih
mengutamakan kepentingan bangsa India yang beragama Hindu. Tindakan beliau
merupakan satu pertentangan kepada cara politik dalam kongres ini.
Beliau tidak menyokong perubahan
dalam perhubungan masyarakat Hindu-Muslim. Beliau telah menubuhkan United
Patriotic Association untuk mengutarakan masalah masyarakat Muslim di India
kepada parlimen British. Masalah yang timbul adalah penubuhan KKI tidak
menitikberatkan kepentingan golongan masyarakat Muslim. Suasana ini merupakan
situasi yang menidakkan hak golongan minoriti di India. Kebanyakan penulis
seperti Rajendra Prasad menganggap beliau sebagai seorang nasionalis India pada
peringkat awal sehingga pada tahun 1880-an.
Jasa Sayyid Ahmad Khan merangkumi
masyarakat seluruhnya sama ada beragama Hindu atau Islam. Beliau mengetuai The
Scientific Society, sebuah organisasi yang dianggotai bersama pemimpin Muslim
dan Hindu. Menurut beliau, masyarakat Muslim tidak dapat membentuk kerjasama
pemerintahan bersama masyarakat Hindu kerana melalui organisasi ini, masyarakat
Hindu cuba mempertahankan hak mereka dengan mendesak penggunaan bahasa Hindi
digunakan di mahkamah menggantikan bahasa Urdu. Melalui The Scientific Society,
pengetahuan Barat dapat disebarkan kepada masyarakat dengan penggunaan bahasa
India. Selanjutnya beliau menyatakan idea untuk menubuhkan negara Pakistan. Melalui
penubuhan organisasi ini juga, ia berperanan dalam menterjemahkan buku-buku
pelajaran ke dalam bahasa Inggeris. Antara bidang kajian yang diterjemahkan
adalah tentang ekonomi, sejarah, geografi dan pertanian.
2.5 Pembaharuan Sayyid Ahmad Khan mendapat
tentangan
Usaha
Sayyid Ahmad Khan sentiasa dihargai kerana beliau sanggup menjadi perantara
kepada dua kaum yang bertelagah demi untuk menegakkan semangat keamanan. Beliau
sentiasa mendapat tentangan daripada golongan Inggeris sejak menghadiri majlis
anjuran mereka. Selain itu, tentangan terhadap beliau menjadi semakin serius
apabila beliau menterjemahkan buku yang berjudul History of India karya Elphinstone ke dalam bahasa Urdu. Perkara
yang menjadi kontroversi adalah beliau dikatakan mendakwa Nabi Muhammad adalah
nabi palsu. Sejak daripada peristiwa tersebut, beliau dikatakan sebagai
golongan yang bukan daripada penganut agama Islam. Krisis yang begitu serius
ini menyebabkan muncul khabar angin bahawa beliau menganut agama Kristian
setelah pulang daripada England.
Terdapat golongan yang menentang
beliau antaranya Maulana Muhammad Qassim Nanotawi yang turut mengatakan
berkaitan dengan 15 pegangan Sayyid Ahmad Khan yang didakwa menyeleweng
daripada agama Islam. Seorang penulis buku mengatakan bahawa beliau telah
terperangkap dengan kebudayaan barat. Syeikh Jamaludin Al-Afghani mengeluarkan
kritikan kepada Sayyid Ahmad Khan. Beliau telah dikritik oleh Syeikh Jamaludin
dalam pelbagai artikel yang ditulis di India pada lewat 1870-an. Kebanyakan
artikel yang dikarang ini ditulis dalam bahasa Arab pada tahun 1884
kemudiannya. Sarjana Barat mengatakan bahawa al-Afghani ini secara terbuka
mengkritik Sayyid Ahmad Khan dalam aspek falsafah dan keagamaan. Sayyid Ahmad
Khan dikatakan sebagai seorang yang bersifat naturalis dan materialis. Oleh
yang demikian, ia menunjukkan bahawa Sayyid Ahmad Khan terpaksa menghadapi
pelbagai kritikan oleh pelbagai pihak. Beliau juga dikatakan sebagai seorang
yang tidak gentar berkonfrontasi dengan pemikiran moden dan sentiasa
mengukuhkan pemikiran keagamaannya.
5.0 KESIMPULAN
Secara
keseluruhannya, perjuangan Sayyid Ahmad Khan memberikan sumber inspirasi kepada
perkembangan perjuangan masyarakat Muslim di India. Perjuangan beliau adalah
amat menarik untuk dikaji kerana terdapat sebilangan idea yang bersifat ke arah
membangunkan masyarakat Muslim di India. Walaupun setelah kematiannya, idea
keagamaan dan reformasi terus diperjuangkan oleh golongan yang sealiran
dengannya. Perjuangannya dalam memartabatkan kemajuan bangsa India Muslim
disambung oleh tokoh modenis selanjutnya. Oleh itu, beliau seolah-olah menjadi
ikon kepada masyarakat Muslim di India. Beliau banyak memperjuangkan idea-idea
beliau menerusi karya yang beliau terbitkan. Walaupun begitu, tidak dinafikan
beliau turut mendapat tentangan daripada golongan yang kurang menyenangi idea
reformis yang diutarakan. Kekuatan pengaruh beliau adalah lebih menonjol dalam
memperkenalkan idea-idea baharu untuk memajukan masyarakat India. Beliau banyak
menghadapi kesukaran dan oleh sebab jiwa reformisnya kuat, maka beliau berjaya
menjadi tokoh yang memajukan masyarakat Muslim di India. Rumusannya, memang
benar bahawa Sayyid Ahmad Khan adalah tokoh pemodenan masyarakat Muslim di
India.
No comments:
Post a Comment