1.0
Pengenalan
Kashmir merupakan sebuah
wilayah kecil yang terletak di bahagian paling utara benua kecil India. Kedudukannya
juga strategik antara Asia Tengah (India-Pakistan), Asia Selatan (Afganistan)
dan Asia Timur (China).[i] Kashmir
mempunyai kawasan seluas lebih kurang 222.236 kilometer persegi dan 84 000
kilometer persegi daripada keluasannya adalah kawasan tanah lembah.[ii] India
menguasai 100.569 kilometer persegi dari wilayah Kashmir manakala Pakistan pula
mempunyai keluasan 78.932 kilometer persegi dari wilayah Kashmir. Berdasarkan
data bancian penduduk pada tahun 2001, jumlah penduduk Kashmir seramai
10.069.917 orang di wilayah yang India manakala penduduk Kashmir di bawah
wilayah Pakistan ialah 3000.000 orang. Jumlah penduduk Kashmir secara
keseluruhannya pada tahun 2001 seramai 13 069 917 orang.
Ibu kota wilayah Jammu-Kashmir yang dikuasai India
ialah Srinagar manakala pusat pentadbiran wilayah Azad Kashmir yang dikuasai
Pakistan ialah Muzaffarabad. Lembah Kashmir meliputi lima wilayah penting iaitu
Jammu, Srinagar, Ladakh, Baltistan dan beberapa wilayah seperti Hunza, Nagar,
Gilgit, Chilas, Astor, Yasin, Ishkuman dan sebahagian Dardistan.[iii]
Manakala China menguasai wilayah di bahagian timur laut
iaitu Aksai Chin dan Trans-Karakoram.[iv]
Ini menunjukkan bahawa wilayah Kashmir di kuasai oleh tiga negara namun India
dan Pakistan tidak pernah mengiktiraf pemilikan antara satu sama lain di
wilayah Kashmir. India mendakwa bahawa kawasan dibawah kuasanya termasuk
kawasan yang diserahkan oleh Pakistan kepada China iaitu laluan Trans-Karakoram
merupakan sebahagian daripada wilayahnya manakala Pakistan menuntut seluruh
kawasan Kashmir kecuali Aksai Chin dan laluan Trans-Karakarom. Kashmir menjadi
wilayah British sehingga tahun 1947 sebelum termasuk dalam pemisahan India dan
Pakistan. Selepas pembentukan negara Pakistan, India dan Pakistan telah
bersetuju supaya Kashmir diberi hak untuk memilih menyertai Pakistan atau
India. Kashmir berada di bawah negeri yang ditadbir oleh Raja India.[v]
Nama Kashmir merujuk kepada kawasan lembah yang
terletak antara Himalaya Besar dan banjaran gunung Pir Panjal di kawasan paling
utara India. Lembah merupakan kawasan lembah yang berair. Nama Kashmir
merupakan cantuman perkataan ‘Ka’ yang bermaksud air dan perkataan ‘Shimir’
bererti yang dikeringkan. Oleh yang demikian, nama Kashmir membawa maksud
lembah yang dikeringkan airnya.[vi]
Terdapat teori yang menyatakan lembah Kashmir berasal dari Tasik Satisar yang
telah kering airnya.[vii]
Pada tahun 1981, terdapat tiga agama utama yang
menjadi anutan dan pegangan masyarakat di wilayah Kashmir iaitu agama Islam,
agama Hindu dan agama Buddha.[viii]
Setiap wilayah mempunyai pegangan mazhab yang berbeza. Misalnya, wilayah
Kashmir majoritinya mengamalkan mazhab Sunni dan wilyah Baltistan berpegang
kepada mazhab Syiah.[ix] Agama
Islam majoriti menjadi pegangan penduduk di wilayah Gilgir, Baltistan dan
lembah Kashmir. Wilayah Jammu penduduknya pula menganut agama Hindu dan Sikh
serta Ladakh menganut agama Buddha. Berdasarkan statistic menunjukkan agama
Islam sebagai agama yang dianuti oleh majoriti penduduk di wilayah Kashmir
mengikut pecahan 74.16% penduduk memeluk agama Islam, 23.72% penduduk menganut
agama Hindu dan Sikh serta agama Buddha sebanyak 1.2% sahaja penganutnya. Islam
disebarkan wilayah tersebut apabila Kashmir ditakluk orang Islam pada akhir
abad pertama hijrah dibawah pimpinan Muhammad bin Qasim. Penyebaran Islam di wilayah
Sind dan India pada 94H kemudian tersebar di sebahagian wilayah India
yang lain pada zaman Abbasiyah, Khalifah al-Muktasim sekitar 218H hingga 225H.
Islam terus tersebar dibenua itu meliputi negara India, Pakistan, Kashmir dan
Bangladesh.[x] Mahatma
Gandhi memberi jolokan Kashmir sebagai Lembah Sinar Harapan dalam Kegelapan
yang diterangi dengan keagamaan.[xi]
Kegiatan ekonomi utama penduduk Kashmir berasaskan
pertanian. Tanaman utama ialah padi kerana beras menjadi makanan ruji penduduk
di Kashmir. Kashmir sejak zaman silam terkenal sebagai pengeluar bulu kambing
Cashmere untuk dieksport ke seluruh dunia. Kashmir kaya dengan kesenian melalui
penghasilan barangan kraftangan dan dijual kepada masyarakat tempatan dan
eksport keluar. Barangan kraf yang dihasilkan seperti selendang, permaidani
sutera, permaidani tebal dan tembikar. Wilayah Srinagar terkenal sebagai pusat
barangan perak, gam, ukiran kayu dan tenunan sutera. Selain menjana ekonomi
dalam bidang pertanian, pendapatan penduduk turut diperolehi daripada aktiviti
pelancongan di Kashmir yang berkembang pesat sekitar abad ke-19. Bentuk muka
bumi Kashmir yang berhampiran dengan banjaran telah menjadikan suhu yang sejuk
dan menarik pelancong untuk datang ke Kashmir.
Kashmir kaya dengan sumber alam yang menarik, tumbuhan hidup subur dan
dikelilingi pergunungan yang airnya mengalir dari lembah-lembah dan menjadi
salah satu tempat yang paling indah di dunia.[xii] Selain
itu, kawasan utara Skardu popular sebagai tapak untuk mendaki gunung di
Karakoram. Bandar Rawalakot juga kawasan yang popular untuk pelancongan di
Kashmir selain Srinagar.
Wilayah Kashmir sehingga hari ini sering bergolak
sejak mendapat kemerdekaan dari Inggeris pada tahun 1947. India dan Pakistan
telah berperang disebabkan konflik Kashmir ini selian India membantu Pakistan
Timur melepaskan diri dari Islamabad. Wilayah Kashmir menjadi rebutan antara
India dan Pakistan kerana masing-masing beranggapan Kashmir berada
diwilayahnya. Pakistan beranggapan kerana penduduk Kashmir majoritinya beragama
Islam maka harus berada di bawah wilayahnya. Kashmir terdiri atas dua negeri
merdeka iaitu Jammu dan Kashmir. Selepas pemisahan India dan Pakistan, Kashmir
tersepit ditengah-tengah apabila diberi pilihan untuk masuk ke India atau
Pakistan. Terdapat beberapa faktor berlakunya konflik di Kashmir yang akan
dijelaskan persoalannya tentang Kashmir yang tidak selesai sehingga hari ini.
2.0
Asas-asa Konflik di
Kashmir
Faktor pertama yang
menyebabkan berlakunya konflik di Kashmir ialah perbezaan agama. Pada peringkat
awal, Kashmir merupakan pusat penting bagi agama Hindu dan Buddha sebelum
munculnya ajaran Kashmir Shaivism pada abad kesembilan.[xiii]
Selain agama Hindu dan Buddha, penduduk Kashmir menerima agama Islam yang
dibawa oleh Muhammad bin Qasim pada 94H di Sind dan India kemudian tersebar
meluas ke sebahagian wilayah India lain pada 218-225H masa pemerintahan
Abbasiyah. Shah Mirza merupakan pemerintah Islam pertama di Kashmir dan
memulakan susur galur pemerintahan Salatin-i-Kashmir pada tahun 1349. Kashmir
telah diperintah selama lima abad oleh kerajaan monarki Islam termasuk
pemerintahan Moghul sehingga tahun 1751 kemudian kerajaan Afghan Durranis
mengambil alih tampuk pemerintahan sehingga tahun 1820. Kashmir kemudian
ditawan Ranjit Singh yang beragama Hindu dari Punjab pada tahun 1819. Beliau
tidak dapat memerintah dengan baik dan Inggeris berjaya mengambil Kashmir.
Melalui Perjanjian Amritsar 1946, Inggeris telah menjual Kashmir dengan harga
7.5 juta Rupee kepada Maharaja Galub Singh. Galub Singh ialah seorang tuan
tanah keturunan Dogra dari Jammu yang menabalkan dirinya sebagai raja.[xiv]
Pemerintahan Dogra ini tamat pada tahun 1947, apabila Kashmir menjadi wilayah
bergolak dan ditadbir oleh tiga negara iaitu India, Pakistan dan China. Bermula
pada tahun 1349, agama Islam menajdi agama yang dominan di Kashmir dan
penduduknya hidup dalam keadaan yang harmoni kerana mereka berpegang kepada
cara hidup sufi di Kashmir yang mengamalkan cara hidup seperti dalam ajaran
Islam. Kerajaan sufi ini digantikan oleh Akhbar Khan pada 1588 dengan kerajaan
monarki Islam.
Sehingga awal abad ke-19, lembah Kashmir telah
diperintah beberapa kerajaan sehingga pemisahan India dan Pakistan. Kashmir
telah diletakkan di bawah India tanpa sempat membuat pilihan yang sewajarnya.
Pemilihan Muhammad Ali Jinnah untuk keluar dari India membentuk negara sendiri
adalah tepat. Hal ini kerana pemerintahan India di bawah Kongres Kebangsaan
India telah mengabaikan hak dan kebajikan orang Islam. Orang Hindu mendapat
keistimewaan dalam majlis dan berhak mengundi.
Kashmir lambang identiti
kepada India dan Pakistan. Pakistan telah menyatakan keraguan mengenai
penagmbilan Kashmir oleh India selepas pemisahan Pakistan dan India pada tahun
1947.[xv] Islamabad turut menuduh New Delhi mengingkari
resolusi PBB tentang kebebasan untuk menentukan kehendak rakyat Kashmir. India
beranggapan bahawa pengambilan Kashmir berdasarkan undang-undang sehinggalah
pada November 1956 satu deklarasi Kashmir merupakan sebahagian daripada
persekutuan India.[xvi]
Keinginan Pakistan untuk mengambil alih Kashmir tidak pernah luntur dari India
kerana Pakistan yakin dengan teori dua bangsa yang memperjuangkan Hindu dan
Islam. Teori dua bangsa telah memisahkan India dan Pakistan. Bagi Pakistan
masuknya Kashmir dalam Pakistan kerana majoriti penduduk di Kashmir penganut
agama Islam. Ini menunjukkan bahawa teori dua bangsa memberi reaksi negatif
yang membentuk nasib Asia Selatan dalam pertengahan abad ke-20.
Faktor yang kedua berkait dengan isu bersempadanan.
Pemisahan Pakistan dari India bertujuan membentuk negara Muslim di Asia
Selatan. Terdapat anggapan bahawa Kashmir yang mmepunyai majoriti penduduk
Musliam harus bergabung dengan Pakistan. Misalnya, pada tahun 1950, 4.70 00
orang penduduk Jammu-Kashmir, 3.101 247 orang atau 77.1% adalah Muslim manakala
Hindu hanya sekitar 20.1% dan agama Sikh 1.64% sahaja. Fakta tersebut dipegang
kuat oleh Pakistan untuk menyatakan wilayah ini wajar masuk ke Pakistan. Selain
itu, keadaan geografi Kashmir lebih berkait kepada Pakistan kerana
kesampaiannya lebih terbuka dari Pakistan. Sehingga kini cara mudah untuk
sampai ke Kashmir adalah melalui bahagian barat Pujat ke Sialkot dan
Rawalpindi. Semasa pasca perang tahun 1947, India membangunkan jalan melalui
Pathanakot tetapi tidak sesuai kerana keadaannya yang keras. Oleh yang
demikian, wilayah Kashmir mempunyai ikatan yang lebih erat kepada Pakistan
sebagai jalan masuknya.
Berdasarkan pembahagian yang dipersetujui akan
mempunyai dua sempadan iaitu wilayah Islam (Pakistan) dan wilayah Hindu (India)
seperti yang pelan pembahagian di bawah Indian Independence Act pada 3 Jun
1947. Penduduk yang beragama Islam akan masuk ke Pakistan manakala penduduk
yang agama Hindu akan tinggal di India.
Pada 8 Julai 1947, seorang peguam British, Sir Cyril Radcliffe datang ke
India untuk membahagikan dua bahagian iaitu di sebelah barat ada Punjab dan
sebelah kawasan timur ada Bengal.[xvii]
Selain itu, Liga Muslim telah berhasrat untuk
memiliki Kashmir dalam membentuk negara Pakistan supaya menjadi negara Islam
yang baru.[xviii]
Menurut Choudri Rahmat Ali telah membentuk akronim PAKISTAN dan menyatakan
bahawa huruf K dalam perkataan PAK merujuk kepada Kashmir.[xix]
India berpegang kepada Instrument of Acession yang
Maharaja Hari Singh tandatangan sebagai tanda sah dengan India kerana maharaja
terancam dengan serbuan suku-suku asing di perbatasan Pakistan. Suku Pashtun
telah memberontak pada Oktober 1947 untuk menentang kekuasaan maharaja yang
mendapat sokongan Inggeris bagi menekan penduduk Kashmir. Pakistan turut
menghantar pasukannya bagi menyokong pemberontakan tersebut. Maharaja Hari
Singh meminta pertolongan daripada Pandit Jawaharlal Nehru dengan dikenakan
beberapa syarat. Syarat pertama, maharaja mesti bergabung dengan India dan
Kashmir perlu dapat izin dari Sheikh Muhammad Abdullah untuk bergabung dengan
India. Tentera India dapat menguasai semula daerah-daerah yang dikuasai oleh
pemberontak dan tentera Pakistan. Masalah ini dibawa kepada Persatuan
Bangsa-Bangsa(PBB) oleh Nehru. Pakistan telah diberi amaran supaya tidak bertindak
agresif melalui resolusi No.47 pada April 1948 kerana PBB akan mengadakan
pertemuan dengan India dan rakyat Kashmir untuk menentukan sama ada Kashmir
perlu bergabung di bawah India atau Pakistan.[xx]
Tentera India dikatakan masuk secara haram kerana
Pakistan dan Kashmir memperotes kedatangan tentera tersebut. Mereka ragu dengan
dokumen yang ditandatangani oleh Nehru dan maharaja. PBB dan Inggeris sendiri
tidak mengakui kenyataan India menduduki Kashmir hasil persetujuan perjanjian
itu. Ini kerana Kashmir lebih layak berada di bawah Pakistan dengan alasan
sebahagian besar penduduk Kashmir beragama Islam dan Kashmir lebih
mengembangkan ekonominya ke Pakistan.[xxi]
Satu perjanjian Karachi ditandatangani oleh India dan
Pakistan pada Julai 1949 dan perjanjian ini bertahan sehingga 1965 apabila
India melanggar perjanjian tersebut.[xxii]
Kesannya, terbentuk garis genjatan sejata disepanjang daerah yang diduduki oleh
India dan Pakistan. Pada tahun 1972, garis ini menjadi garis kawalan (Line of Control, LOC) tetapi penentuan
penentuan garisan ini tidak dapat meredakan hubungan India-Pakistan kerana
kedua-duanya mempertahankan untuk menguasai wilayah Kashmir. Persempadanan
dibahagikan seperti berikut yang mana sepertiga wilayah Kashmir dikuasai oleh
Pakistan iaitu Azad Kashmir dengan pusat di Muzaffarabad manakala India
berkuasa duapertiga ibu kota Srinagar.[xxiii] Ini menunjukkan wilayah Kashmir dimiliki oleh
tiga negara. Pakistan menguasai Azad Kashmir, India mengawal Jammu, Kashmir dan
Ladakh manakala China menguasai bahagian timur laut iaitu Aksai Chin dan
Trans-Karakoram. India berkuasa ke atas majoriti Glasier Siachen termasuk kawasan Ridge
Saltoro Pas, manakala Pakistan menguasai sebahagian barat daya Ridge Saltoro.
India mengawal 101.338 kilometer persegi (39.127 batu persegi) wilayah yang
dipertikaikan, Pakistan 85.846 kilometer persegi (33.145 batu persegi) dan keluasan berbaki
37.555 kilometer persegi (14.500 batu persegi) di bawah kawalan China.
Seterusnya, faktor kedudukan Kashmir yang
strategik telah mendorong India dan Pakistan berjuang dan bertahan untuk
menguasai Kashmir. Kashmir mampu memberi sumbangan dari aspek politik, ekonomi
dan sosial kepada India dan Pakistan. Kepentingan Kashmir kepada Pakistan
antaranya bekalan atau sumber air yang berterusan dari Sungai Indus, Chenab dan
Jhelum mengalir melalui Kashmir untuk kegiatan pertanian di Pakistan.
Ketiga-tiga sungai ini mengalir ke Pakistan Barat dari Kashmir ditambah sungai
Sutley dan Ravi yang berhulu di India.
Jika Pakistan gagal mendapatkan Kashmir, Pakistan akan menghadapi
ancaman bahaya terhadap aktiviti pertanian seluas 19 juta ekar yang bergantung
sepenuhnya kepada ketiga-tiga sungai tersebut. Wilayah Kashmir yang strategik
sangat penting kerana terletak di dataran tinggi yang bergunung dan sesuai
untuk dijadikan tempat pertahanan dan memantau musuh yang hendak menyerang
Kashmir.[xxiv]
Selain itu, Kashmir
penting untuk membentuk majoriti Islam sejajar dengan hasrat pembentukan
Pakistan apabila dipisahkan dari India. Di Kashmir penganut agama Islam paling
ramai berbanding agama Hindu dan Sikh. Justeru, Pakistan cuba mempertahankan
Kashmir untuk dimasukkan dalam wilayah Pakistan. Selain itu, keindahan dan
kemakmuran Kashmir terkenal di seluruh dunia mampu menjana pendapatan ekonomi
Pakistan melalui aktiviti pelancongan dan perdagangan eksport barangan
kraftangan dan pengeluar bulu kambing Cashmere ke seluruh dunia.
India mahu menguasai Kashmir untuk kepentingan
negaranya. Antara kepentingan Kashmir kepada India adalah keadaan bentuk muka
bumi Jammu-Kashmir yang bergunung-ganang sesuai untuk benteng pertahanan.
Benteng pertahanan penting kerana kedudukan Kashmir yang bersempadan dengan
Tibet, China, Afghanistan dan Soviet Union kerana Jammu-Kashmir menjadi laluan
atau pintu utama kepada dunia luar. Selain itu, kepentingan ekonomi kerana
Kashmir mempunyai potensi untuk maju dengan aktiviti pertanian padi dan
sayur-sayuran di samping pemandangan indah untuk menarik pelancong ke Kashmir.
Kashmir juga penting untuk membentuk komuniti yang beragama Hindu.[xxv]
Pakistan mahu isu ini dibawa ke PBB tetapi India tetap perpegang kepada
Perjanjian Simla yang ditandatangani.
Seterusnya, faktor ketenteraan usaha untuk menyatukan
India pada abad ke-18 dan 19 apabila Barat turut menggunakan tentera untuk
menguasai India.[xxvi]
Tentera British telah menunjukkan kekuatannya semasa dalam perang Panipat dan
Plassey dalam usaha menguasai Bengal seterusnya menguasai India. Semasa British
berkuasa di India mereka menguasai penuh India dan sebarang penentangan akan
dibunuh. Misalnya, peristiwa berdarah pada tahun 1919 di Jaliawalla yang
mengorbankan lebih 300 orang tempatan yang beragama Sikh. Penguasaan Bristish
ini tamat apabila India dan Pakistan merdeka pada 1947 untuk membentuk negara
Hindu dan Muslim.[xxvii]
Selepas kemerdekaan Pakistan pada 14 Ogos 1947 dan
India pada 15 Ogos 1947[xxviii],
tentera India telah masuk ke Kashmir selepas Bristish memasukkan Kashmir di
bawah India tanpa persetujuan Kashmir. Walhal sebelum itu, Kashmir telah diberi
pilihan untuk memilih masuk ke India atau Pakistan. Terdapat tiga jenis pasukan
keselamatan India di Kashmir iaitu polis tempatan, angkatan tentera dan tentera
biasa. Mereka diberi latihan, organisasi, komposisi etnik dan pekerjaan harian
bagi mengalahkan pemberontakan. Jumlah tentera yang diletakkan di seluruh wilayah
Kashmir seramai 6 000 000 orang. Pendudukan tentera India tidak disenangi oleh
penduduk Kashmir. Tentera India pernah
mendapat pasukan senjata nuclear dari Soviet Union pada tahun 1984 dan keadaan
pada ketika itu seperti bazaar senjata.[xxix]
Pakistan turut mendapat bantuan senjata dari luar iaitu Amerika Syarikat supaya
mampu bersaing dengan India. Wilayah India-Pakistan boleh mengancam antara satu
sama lain dengan bantuan senjata nuklear. India terkenal dengan kekuatan
tentera dan penduduk yang ramai serta berhampiran dengan Rusia. Ini menyebabkan
masyarakat antarabangsa tidak berani menghukumnya dan India semakin menindas.
Kemuncak kepada kehebatan tentera India
pada 27 Oktober 1947 apabila lebih daripada 300 000 orang penduduk Kashmir
telah terkorban dalam tempoh dua bulan tentera
India menakluk wilayah Jammu dan Kashmir.[xxx] Peristiwa ini memberi kesan hebat dan membawa
titik hitam dalam hidup penduduk di Kashmir. India telah mencabul Akta
Kemerdekaan India dan Rancangan Pemisahan tahun 1947 dengan menghantar tentera
untuk wilayah tersebut. Mengikut Akta Kemerdekaan India dan Rancangan Pemisahan
yang diluluskan oleh Parlimen Britain pada 18 Julai 1947, kerajaan Britain
telah memutuskan bahawa India sebagai negara jajahan perlu dibahagikan kepada
dua hingga terbentuk India dan Pakistan. Ini berdasarkan syarat yang mana
kawasan berpenduduk majoriti Hindu akan membentuk negara India manakala kawasan
yang penduduk majoriti Islam di wilayah barat dan Bengal timur akan menyertai
negara baru Pakistan. India telah membawa masalah Kashmir ke PBB pada 1 Januari
1948 untuk mendapatkan bantuan. Majlis Keselamatan PBB telah meluluskan
resolusi bahawa penaklukan dan pendudukan India ke atas Kashmir adalah tidak
sah.[xxxi]
Selain itu, India membawa isu Kashmir ke PBB dan genjatan
senjatan mula dikuatkuasakan. Namun, India gagal mematuhi janji untuk memberi
hak kepada Kashmir memilih masa depan mereka untuk bersama India atau Pakistan.
Penduduk Kashmir kecewa lalu bertindak untuk memberontak secara besar-besaran
pada 1989 bagi mendesak India memulangkan hak mereka untuk menentukan masa
depan mereka. Pemberontakan tersebut disokong kuat oleh penduduk Kashmir.
Keadaan semakin meruncing menyebabkan Perdana Menteri India, Atal Bihari
Vajpayee membuat rundingan dengan Presiden Pakistan, Jen (B) Perves Musharraf
pada 6 Januari 2004. Rundingan India-Pakistan masih berterusan sehingga hari
ini. Namun, tentera India menjadi penghalang kepada penyelesaian krisis
Kashmir. India bertindak mendiamkan diri terhadap tuntutan Kashmir untuk menjadi
kawasan bebas tentera dan melepaskan penduduk Kashmir membentuk kerajaan
sendiri bagi menyelesaikan konflik ini. Tentera India terus mencabul hak asasi
penduduk Kashmir apabila beribu-ribu penduduk Kashmir hilang dalam tahanan.
Penemuan kubur yang tidak bernama membuktikan bahawa mereka yang hilang telah
mati dibunuh sejak konflik bersenjata di Jammu dan Kashmir pada 1989. [xxxii]
Selain itu, India dan Pakistan mula menggunakan senjata nuclear untuk
menakut-nakutkan lawannya. Perdana Menteri, Atal Bihari Vajpayee telah
melakukan serangkai ujian nuklear pertama sebagai tanda meyakinkan keamanan
India dan menyatakan India akan membangunkan kekuatan nuklear yang besar lagi.
Pakistan turut melakukan ujian nuklear sejauh 1400 kilometer pada bulan Mei di
daerah Chagai berhampiran perbatasan Pakistan-Iran. Tindakan kedua-dua negara
telah dikeji oleh pemerintah seluruh dunia kerana melanggar perjanjian
Comprehensive Test Ban Treaty yang ditandatangani bersama 149 negara pada tahun
1996 yang melarang sebarang ujian nuklear. Hal senjata nuklear ini telah
memburukkan lagi konflik Kashmir yang tidak dapat diselesaikan sehingga hari
ini.
3.0
Cara Mengatasi Konflik
Kashmir dalam Hubungan India-Pakistan
Konflik Kashmir ini
perlu diselesaikan dengan segera kerana memberi kesan buruk yang merangkumi
aspek politik, ekonomi dan sosial. Hubungan yang tidak sihat telah
mengkucar-kacirkan pentadbiran kerana masing-masing mempertahankan Kashmir
milik mereka. Pergolakan dan pemberontakan yang berlaku telah memusnahkan harta
benda dan mengorbankan banyak nyawa. Masalah ini turut mengganggu aktiviti
ekonomi kerana penduduk Kashmir sibuk mempertahankan wilayahnya daripada
kacau-bilau yang ditimbulkan oleh India. Keadaan yang tidak aman menghalang
kemasukan pelancong sekaligus menyebabkan pendapatan ekonomi tidak dapat
dicipta.
Masalah Kashmir
melibatkan hubungan agama dan persempadanan.
Maka penyelesaiannya melibatkan pihak antarabangsa seperti PBB. PBB
perlu memainkan peranannya dan bersikap tegas dalam mengadili bersempadanan dan
agama ini. Setiap dokumen dan perjanjian mengenai dakwaan Kashmir milik India
perlu dikaji dan suara penduduk Kashmir perlu didengar supaya tidak berlaku
penindasan dikemudian hari. Pihak berkecuali boleh membantu dalam mendapatkan
suara rakyat Kashmir.[xxxiii] Pihak
PBB perlu menentukan semula garis sempadan yang jelas wilayah Kashmir dengan
India dan Pakistan. Selain itu, PBB memberi kemerdekaan kepada Kashmir seperti
yang dikehendaki mereka untuk membentuk sebuah negara yang bebas.
4.0
Kesimpulan
Hubungan India dan
Pakistan telah berlarutan sejak tahun 1947 setelah pemisahan India dan Pakistan
sehingga kini masih tiada jalan penyelesaiannya. Keadaan berterusan ekoran
pergolakan dan pemberontakan apabila India dan Pakistan mempertahankan Kashmir
adalah milik mereka. Masalah ini akan kekal berterusan selagi tidak
diselesaikan sama ada Kashmir diberi kemerdekaan atau ditentukan hak milik
sebenar dengan penentuan persempadanan semula. Kashmir wajar diberi hak untuk
membentuk negara yang bebas merdeka setelah bertahun-tahun hidup dalam
penderitaan.
[i] Ita
Mutiara Dewi. 2006. Dilema Masalah Kashmir
Dalam Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN 1907-6126. Hlm 1.
[ii] Victoria
Schofield.1996. Kashmir Vale of Tears,
Home of Tragedy. London: I.B.Tauris
& Co Ltd. Hlm 5.
[iii] Ita Mutiara Dewi.
2006. Dilema Masalah Kashmir Dalam
Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN
1907-6126. Hlm 1.
[iv] Alastair Lamb.1966. Crisis in Kashmir 1947 to 1966. Londan Routledge &
Kagen Paul Ltd. Hlm 53.
[v] Abdullah Zakaria
Ghazali et al. 2000. Sejarah Asia
Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963. Kuala Lumpur: Fajar Bakti
Sdn. Bhd. Hlm. 424.
[vi]Mustafa Kamal Basri.
2008. Sejarah Lembah Kashmir.
Diperoleh pada Mei 10, 2013 daripada http://www.utusan.com.my/utusan/info.asp?y=2008&dt=1201&pub=Utusan_Malaysia&sec=Rencana&pg=re_12.htm
[vii] Ibid.
[viii] Alastair Lamb. Crisis in Kashmir 1947 to 1966. Hlm 15.
[ix] Ita Mutiara Dewi.
2006. Dilema Masalah Kashmir Dalam Kerangka
Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN 1907-6126.
Hlm. 2.
[x] Dipetik daripada Ita
Mutiara Dewi. 2006. Dilema Masalah
Kashmir Dalam Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July
2006. ISSN 1907-6126. Hlm 3 dalam Hizb–ut- Tahrir. Qadlaya Siyasah. Ab.
Abdul Halim. 2005. Negeri-negeri Muslim yang Terjajah. Bogor: Pustaka
Thariqul Izzah. Hlm. 52.
[xi] Ummul Hasanah. 2011. Spektrum Konflik Kashmir Antara India dan
Pakistan. Diperoleh pada Mei 13, 2013 daripada http://www.academia.edu/3082348/india_and_pakistan_of_kashmir_conflict
[xii] Ummul Hasanah. 2011. Spektrum Konflik Kashmir Antara India dan
Pakistan. Diperoleh pada Mei 13, 2013 daripada http://www.academia.edu/3082348/india_and_pakistan_of_kashmir_conflict
[xiii] Mustafa Kamal Basri.
2008. Sejarah Lembah Kashmir diambil
Diperoleh pada Mei 10, 2013 daripada http://www.mailarchive.com/sahabatinteraktif@yahoogroups.com/msg19845.html
[xiv] Ita Mutiara Dewi.
2006. Dilema Masalah Kashmir Dalam
Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN
1907-6126. Hlm. 2-3.
[xv] Diperoleh pada Mei
12, 2013 daripada http://arvinradcliffe.blogspot.com/2012/06/konflik-india-dan-pakistan-dalam.html
[xvi] Ibid.
[xvii] Victoria Schofield.
1996. Kashmir Vale of Tears, Home of
Tragedy. London: I.B. Tauris & Co Lt. Hlm 20.
[xviii] Ibid.
[xix] Alastair Lamb.1966. Crisis in Kashmir. 1947 to 1966. Londan:
Routledge & Kagen Paul Ltd Hlm 38.
[xx] Chairul Aftah. 1
Julai 2005. Studi Tentang Posisi Kashmir
Dalam Hubungan India-Pakistan. Vol 6. No 11. Diperoleh pada Mei 12, 2013
daripada http://portal.fisipunmul.ac.id/site/wpcontent/uploads/2013/03/jsp_vol6_no11_1jul05_2chairul%20(03-14-13-02-53-38).pdf
[xxi] Ita Mutiara Dewi.
2006. Dilema Masalah Kashmir Dalam
Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN
1907-6126. Hlm. 10.
[xxii] Alastair Lamb.1966. Crisis in Kashmir 1947 to 1966. Londan:
Routledge & Kagen Paul Ltd. Hlm 54.
[xxiii] Chairul Aftah. 1
Julai 2005. Studi Tentang Posisi Kashmir Dalam Hubungan India-Pakistan. Vol 6.
No 11. Diperoleh pada Mei 12, 2013 daripada http://portal.fisipunmul.ac.id/site/wpcontent/uploads/2013/03/jsp_vol6_no11_1jul05_2chairul%20(03-14-13-02-53-38).pdf
[xxiv] Chairul Aftah. 1
Julai 2005. Studi Tentang Posisi Kashmir
Dalam Hubungan India-Pakistan. Vol 6. No 11. Diperoleh pada Mei 12, 2013
daripada http://portal.fisipunmul.ac.id/site/wpcontent/uploads/2013/03/jsp_vol6_no11_1jul05_2chairul%20(03-14-13-02-53-38).pdf
[xxv] Chairul Aftah. 1
Julai 2005. Studi Tentang Posisi Kashmir
Dalam Hubungan India-Pakistan. Vol 6. No 11. Diperoleh pada Mei 12, 2013
daripada http://portal.fisipunmul.ac.id/site/wpcontent/uploads/2013/03/jsp_vol6_no11_1jul05_2chairul%20(03-14-13-02-53-38).pdf
[xxvi] Azharudin Mohd Dali. 2008. Kashmir:Konflik Yang Tiada Penyelesaian.
Dalam Abdullah Zakaria Ghazali dan Zulkanain Abdul Rahman (ed.). Konflik Dunia Abad ke-20. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 264.
[xxvii] Azharudin Mohd Dali. Kashmir:Konflik Yang Tiada
Penyelesaian. Dalam Abdullah Zakaria Ghazali dan Zulkanain Abdul Rahman
(ed.). Konflik Dunia Abad ke-20. Hlm. 265.
[xxviii] Azharudin Mohd Dali.
2004. Tamadun India. Kuala Lumpur:
Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 316.
[xxix] Ita Mutiara Dewi.
2006. Dilema Masalah Kashmir Dalam
Kerangka Hubungan India-Pakistan. MOZAIK Vol.1. No.1. July 2006. ISSN
1907-6126. Hlm. 9.
[xxx] Mustafa Kamal Basri.
2008. Sejarah Lembah Kashmir diambil
Diperoleh pada Mei 10, 2013 daripada http://www.mailarchive.com/sahabatinteraktif@yahoogroups.com/msg19845.html
[xxxi] Mustafa Kamal Basri.
2008. Sejarah Lembah Kashmir diambil
Diperoleh pada Mei 10, 2013 daripada
http://www.mailarchive.com/sahabatinteraktif@yahoogroups.com/msg19845.html
[xxxii] Mustafa Kamal Basri.
2008. Sejarah Lembah Kashmir diambil
Diperoleh pada Mei 10, 2013 daripada
http://www.mailarchive.com/sahabatinteraktif@yahoogroups.com/msg19845.html
[xxxiii] Azharudin Mohd Dali. 2008. Kashmir:Konflik
yang tiada penyelesaian. Dalam Abdullah Zakaria Ghaali dan Zulkanain Abdul
Rahman (ed.). Konflik Dunia Abad ke-20. Kuala Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm. 279.
No comments:
Post a Comment