1.0
Pengenalan
Satu
aspek penting dalam pemerintahan British di India adalah sistem pendidikan
Inggeris yang telah membawa kepada gerakan sosial dan politik di India.
Masyarakat India yang berpendidikan Inggeris akan menerapkan nilai dan
tanggapan tentang diri dan tanah kelahiran mereka menjadi kondusif untuk
pendudukan British di India.[1]
Perkembangan pendidikan di India diperkenalkan oleh pihak kolonial British dan kepentingan
sistem pendidikan Inggeris ini adalah untuk membolehkan masyarakat India dapat
menguasai bahasa penjajah disamping mendapat peluang pekerjaan. Dari segi
pertuturan atau bahasa yang digunakan masyarakat pada zaman ini kebanyakkannya
sudah mula bertutur dalam bahasa Inggeris. Perkembangan pendidikan yang dibawa oleh
British telah membawa perkembangan yang begitu pesat. Ianya dituturkan oleh
golongan cendekiawan atau terpelajar.
Disamping itu juga, bahasa Inggeris digunakan sebagai
bahasa perpaduan masyarakat India yang telah lama berpecah akibat perbezaan wilayah,
agama dan juga kasta. Hasil pendidikan Barat juga yang telah menyebabkan kebangkitan
satu golongan elit yang berpendidikan iaitu golongan ini adalah terdiri daripada pemimpin gerakan
politik di India. Hanya 3 peratus sahaja terdapat golongan elit Brahmin
selainnya golongan elit yang baru. Golongan Mahasastra dan Parsi menjadi
pendokong utama dalam sistem pendidikan yang baru diperkenalkan British ini. Golongan-golongan
elit yang menyokong British akan diberi peluang pekerjaan dalam pentadbiran
Inggeris. Sistem pendidikan yang diperkenalkan oleh imperialis Barat di Asia
Selatan (India) adalah bercorak pendidikan sekular iaitu pendidikan sekular ini
tidak mengandungi ilmu keagamaan dan hanya tertumpu duniawi semata-mata.
Golongan
yang mendapat pendidikan dari Barat, mereka banyak terpengaruh dengan pelbagai
ideologi yang diterima semasa menuntut
di luar negara. Antara ideologi yang paling popular adalah demokrasi,
sosialisme dan liberalism yang mana ianya diperjuangkan oleh tokoh seperti John
Locke, Voltaire, serta Rousseau.[2]
Walau bagaimanapun, mereka telah diatasi oleh "Anglicists", orang-orang yang menyokong pengenalan
institusi pembelajaran Barat berdasarkan kurikulum British dengan Bahasa
Inggeris sebagai bahasa pengantar. Pendidikan Inggeris dapat memberi satu
perkembangan ilmu. Jika sebelum ini, ramai masyarakat India yang buta huruf
namun dengan pengenalan pendidikan Inggeris ini dapat membantu taraf buta huruf
di India.
Selain
itu, selepas ada pendidikan yang diberikan oleh pihak British, masyarakat India
pada waktu itu dapat mempraktikkannya. Sebagai contoh, dalam ekonomi pertanian
tradisional, lebih ramai petani celik mungkin lebih cepat untuk menerima pakai
input yang unggul, melibatkan diri dalam perkongsian maklumat yang lebih besar,
dan sekali gus meningkatkan pengeluaran pertanian.[3] Dengan
kehadiran Barat sedikit sebanyak telah memperluaskan pengetahuan pendidikan di
India. Untuk pengetahuan umum, pihak British telah memperkenalkan sistem perubatan
kurikulum, botani dan juga sekolah perubatan.[4] Contohnya
di Calcutta dan Potsdam.
2.0
Kepentingan
Pendidikan Inggeris Dalam Gerakan Sosial
2.1
Adat
dan Agama
Kedatangan
kuasa-kuasa Barat ke India yang dimulai oleh Portugis telah membawa satu
fenomena sosial yang sangat penting. Keadaan itu berlaku dalam konteks
perkembangan agama Kristian. Kuasa-kuasa Barat ini sama ada secara langsung
atau tidak langsung turut membawa bersama-sama agama Kristian. Usaha penyebaran
itu dilakukan oleh mubaligh dan seiring dengan dasar yang dilakukan di India
seperti pengenalan bahasa Inggeris. Gerakan mubaligh berusaha untuk menarik
minat masyarakat tempatan untuk menganut agama Kristian dan menganggap tindakan
mereka sebagai satu misi “mentamadunkan” mereka.[5]
Berikutan daripada itu, meraka menekankan kebaikan agama Kristian dan
memburukkan agama yang menjadi anutan masyarakat India sama ada hindu, Islam,
Jina atau Buddha. Mereka menyerang agama Hindu yang mempercayai banyak
tuhan(politiesme) dan amalan sistem kasta yang ditanggapi sebagai amalan yang
tidak bertamadun. Antara usaha yang dilakukan untuk mengembangkan agama
Kristian termasuklah mendirikan sekolah Inggeris. Golongan mubaligh menjadi
penganjur penting terutama pada tahap awal perkembangan sekolah Inggeris di India.
Misalnya,
pada tahun 1817, telah muncul Kolej Hindu di Calcutta. Sekolah Inggeris turut
dibuka di Benares pada tahun 1818 oleh Jai Naraan Ghosal dan Hindu Free School
di Simla yang dibuka oleh Rasik Krishna Malik, dalam masa yang sama, serangan
terhadap masyarakat Hindu telah menyebabkan penganutnya berasa tercabar dan
memberikan reaksi. Mereka merasakan bahawa suatu tindakan untuk menjaga
kedudukan agama mereka harus dilakukan. Selain itu, mubaligh Kristian turut
menghadapi masa sukar ketika kebangkitan rakyat Hindu tersebut. Malah, boleh
dikatakan bahawa kejayaan mereka sangat terhad kerana amalan keagamaan dalam
kalangan masyarakat tempatan sama ada Hindu atau Islam sangat kuat. Penganut
Islam dan Hindu tidak mudah untuk berpaling kepada agama lain. Walaupun banyak
unsur Barat yang mereka terima dalam kehidupan seharian serta menjadi
sebahagian daripada cara hidup, namun mereka masih mengekalkan anutan agama
mereka. Perkembangan pengaruh Barat terutamanya dalam bentuk agama Kristian
telah menimbulkan sekurang-kurangnya dua reaksi daripada masyarakat tempatan.
Reaksi pertama ditunjukkan oleh golongan yang menerima pendidikan Inggeris,
sementara golongan kedua pula yang tidak menerima pendidikan Inggeris
sebaliknya menekankan tradisi tempatan. Reaksi ini kemudiannya dilambangkan
melalui dua pertubuhan yang begitu penting di India pada abad ke 19 iaitu
Brahmo Samaj dan Arya Samaj. [6]
Selain
itu, penglibatan British di India juga telah mencetuskan beberapa gerakan
penentangan yang disebabkan oleh pelbagai faktor. Antaranya ialah dalam gerakan
Faraidi yang dipimpin oleh Haji Shariatullah, faktor agama sangat menonjol.
Golongan ini dipengaruhi Wahabi yang menyatakan bahawa India bukan lagi negara
Darul Islam tetapi telah bertukar menjadi negara Perang. Pada 1863, orang Sikh
pula menentang British kerana tidak berpuas hati dengan dasar membawa barangan
dari luar dan memperkenalkan pendidikan Barat. Pada tahun 1907, orang Sikh
sekali lagi menentang kerana British telah memperkenalkan peraturan baru. Mereka
tidak berpuas hati dengan Akta Penjajahan Punjab 1907 yang menyatakan kerajaan
boleh meninggikan cukai tanah dan bayaran air di kawasan saliran perairan.
Disamping itu, sikap British yang mencurigakan orang Hindu dan Islam telah
diadaptasi dalam pengenalan undang-undang baru. Hal ini akan menyebabkan
berlaku kemusnahan agama dan budaya di India. Selain itu, dari segi adat
tradisional pula, pada tahun 1829 Lord William Bentick menjalankan usaha untuk
menghapuskan amalan sutte dan thugee di Bengal. Walaupun menghadapi
pelbagai kesukaran, pada tahun 1830, amalan telah ini diharamkan di wilayah
Bombay dan Madras. Beliau juga telah mengambil langkah menghalang pembunuhan ke
atas anak perempuan yang menjadi amalan lama untuk mengelakkan pembayaran
dowri.
Disamping
itu, Lord Dalhousie turut memperkenalkan sistem pendidikan Barat di India. Hal
ini telah menimbulkan kebimbangan dan kegelisahan dalam kalangan penduduk
India. Mereka menganggap pengenalan pendidikan Barat sebagai percubaan British
mengkristiankan India. Perasaan tidak puas hati juga muncul kerana langkah Lord
Dalhousie meluluskan Akta Kahwin Semula
(Widow Remarriage Act) dan menjalankan kempen menghapuskan adat sutte dan thugee yang dilhamkan oleh Lord Willian Bentick. Sutte adalah merupakan amalan lama iaitu
balu yang beragama Hindu akan mati atau dibakar bersama-sama suami yang
meninggal dunia. Balu ini akan diberikan ganja agar dapt mengurangkan kesakitan
ketika pembakaran dilakukan. Manakala thugee
pula ialah amalan yang melibatkan rompakan dan pembunuhan yang dilakukan oleh
kumpulan agama yang bersenjata di jalanan dan ke atas pengembara.
Selain itu, jumlah tentera India yang
berkhidmat lebih ramai berbanding dengan tentera British. Rasa tidak puas hati
tentera India semakin bertambah apabila mendapat tahu minyak yang digunakan
untuk membersihkan rifel dibuat daripada lemak babi dan lembu. Lemak babi
adalah haram bagi penganut Islam sementara lembu pula adalah binatang suci
kepada penganut Hindu. Mereka berpendapat bahawa British sengaja melakukan
perkara ini untuk menghina agama mereka. Pasukan Peribumi ke 19 (19th Native
Infantry) di Berhampur yang enggan menggunakan rifel dibubarkan pada Mac 1857.
Orang india juga tidak dapat menerima teknologi Barat yang diperkenalkan British
di India. Pembinaan jalan kereta api dan telegraf disifatkan memberi ancaman
kepada agama Hindu dan sistem kasta mereka. Segala pengenalan ini bercanggah
dengan amalan lama masyarakat India dan menjejaskan cara hidup mereka. Dengan
itu, mereka menyimpan perasaan benci kepada British dan seterusnya turut serta
dalam Dahagi 1857. [7]
2.2 Bahasa Komunikasi
Sistem
pendidikan Inggeris juga memberi impak yang sangat besar dalam bahasa
komunikasi masyarakat di benua kecil India. Memandangkan pendidikan Inggeris
yang diperkenalkan oleh British menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa
pengantar dalam sistem pendidikan, mahu tidak mahu rakyat terpaksa mempelajari
dan seterusnya menuturkannya dalam kehidupan seharian. Hal ini secara tidak
langusng menjadikan Bahasa Inggeris sebagai bahasa pertuturan utama selepas
bahasa Hindi.[8]
Impaknya, bahasa Inggeris telah menyatukan penduduk India sama ada di Timur,
Selatan, Barat mahupun di Selatan yang selama ini terpisah kerana perbezaan
bahasa. Penduduk India mula menggunakan bahasa Inggeris sebagai bahasa
pertuturan seharian. Masalah komunikasi yang dihadapi oleh penduduk di India
bukanlah masalah yang baru, malah masalah ini sudah berlaku sejak era
Dravidian, Aryan dan kemunculan Islam lagi.[9]
Sebagai contoh, semasa zaman pentadbiran Asoka, apabila raja menguasai sesuatu
wilayah, masalah pentadbiran yang sering dihadapi ialah bahasa. Hal ini
demikian kerana kuasa imperial selalunya membawa bersama bahasa ibunda mereka
dan menggunakannya kepada bangsa yang dijajah. Aryan membawa bahasa Sanskrit
manakala Mughal pula membawa bahasa Parsi begitu juga dengan British yang
membawa bahasa Inggeris.
Penduduk India yang mempunyai
kepelbagaian suku dan bangsa menyebabkan jumlah bahasa yang dipertuturkan oleh
masyarakat banyak. Dianggarkan terdapat lebih 800 bahasa atau dialek yang
dituturkan di India. Walau bagaimanapun, hanya 15 bahasa yang diterima sebagai
bahasa utama iaitu Assam,Bengali,Gujarati, Kanada, Kashmiri, Malayalam,
Marathi, Oriya, Punjabi, Sanskrit, Sindhi, Telegu, Tamil, Urdu dan Hindu.[10]Hal
ini menyebabkan berlakunya masalah komunikasi dalam kalangan masyarakat di
India. Sehubungan itu, pendidikan Inggeris yang diperkenalkan melalui
sekolah-sekolah dan universiti juga telah memberi impak
yang sangat besar dalam sejarah India terutamanya dalam aspek komunikasi,
mereka telah disatukan dengan satu bahasa iaitu bahasa Inggeris. Dengan kata
lain, bahasa Inggeris telah menjadi LinguaFranca penduduk India.
Kesan
pengenalan bahasa Inggeris juga dapat dilihat dalam sistem pentadbiran India.
Hal ini dapat dilihat apabila bahasa Inggeris dijadikan sebagai bahasa yang
digunakan dalam urusan pentadbiran.
Sesiapa yang ingin berurusan dengan kerajaan haruslah menggunakan bahasa Inggeris.
Buktinya, pada 1835, kerajaan British telah mengisytiharkan bahasa Inggeris
sebagai bahasa rasmi dalam segala urusan pentadbiran.[11]
Mcaulay dalam Minute on Education menekankan kepentingan kakitangan pentadbiran
yang berpendidikan Inggeris.[12]
Perlembagaan India mengakui melalui Seksyen 343 bahawa bahasa Hindi dalam skrip
Devanagari akan menjadi bahasa rasmi dan bahasa Inggeris akan digunakan untuk
tujuan rasmi selama 15 tahun, tetapi mulai 1967, bahasa rasmi iaitu bahasa
Inggeris diteruskan.[13]
Justeru, dapatlah dilihat bahawa sistem pendidikan Inggeris terutamanya bahasa
Inggeris sangat penting dalam perkembangan sosial dan politik di India. Malah,
Wiliam Bentinck menyatakan ‘bahasa
British’adalah kunci kepada kemajuan.[14]
Tidak keterlaluan jika dikatakan bahasa Inggeris ‘hadiah’ British yang paling
berharga kepada India, malah ia lebih hebat berbanding jalan raya, jalan kereta
api dan pembaharuan yang diperkenalkan oleh British kerana bahasa Inggeris
telah menyatukan penduduk India dan sekaligus menimbulkan gerakan Nasionalisme
India yang dipelopori golongan elit berpendidikan Inggeris. Malah, bahasa
Inggeris masih menjadi bahasa yang penting di India sehingga ke hari ini.
2.3 Kesusasteraan
Pengenalan
pendidikan Inggeris juga telah memberi kesan kepada kesusasteraan India Moden.
Seperti yang kita tahu, India sangat terkenal dengan hasil-hasil sastera sejak
dahulu lagi, contohnya seperti Hikayat Seri Rama. Namun, pada akhir abad
ke-19, sastera India mengalami perubahan ketara hasil pendidikan Inggeris. Hal
ini menyebabkan bahasa Inggeris menjadi bahasa elit dan terdapat juga hasil
sastera yang ditulis dalam bahasa Inggeris seperti Remember The House
(Santha Rama Rau, 1956), The Wound of Spring ( S. Menon Marath, 1960), The
dark Dancer (Balachandaran Rajan, 1959) dan sebagainya.[15]
Ramai orang India tidak lagi berminat terhadap sastera dalam bahasa India
kerana corak sastera India tidak dapat menyesuaikan diri pada kehendak
perubahan zaman.[16]
Genre sastera tradisional seperti Kavya, campu dan drama adalah
media yang sesuai bagi mengisahkan tema-tema epik, agama dan dharma.
Ini tidak sesuai dengan tema-tema sosial dan politik baru. Hal ini kerana
permulaan abad ke-20 menyumbangkan penulisan pertama dalam sastera India yang menggunakan
tema-tema baru seperti sosial dan politik.
Sehubungan
dengan itu, terdapat terjemahan karya-karya Inggeris ke dalam bahasa Hindi dan
terdapat juga usaha meniru gaya penulisan Inggeris seperti The Broken Wings oleh Sarojini Naidu dan Urvaise
oleh Aurobindo Ghose.[17]
Keadaan politik juga telah memberi inspirasi untuk menggunakan tema politik
dalam penulisan sastera. Misalnya, Dawn Over India oleh Bankim Chandra
Cattejee yang menulis tentang pemberontakan Sannyasi di Bengal.
Kemunculan penulis-penulis progresif dan radikal ini dipengaruhi oleh
penulis-penulis realis dan neutralis Eropah dan Amerika. Sehubungan dengan itu,
bahasa Inggeris juga mempengaruhi hasil sastera India ke arah yang lebih moden
mengikut tema-tema yang sesuai dengan persekitaran dan zaman. Secara tidak
langsung, hasil sastera telah mempengaruhi gerakan sosial dan politik di India.
Oleh
itu, dapat kita lihat bahawa sistem pendidikan Inggeris yang telah
diperkenalkan British sememangnya memberi impak yang besar dalam kegiatan sosial
dan politik di India. Penggunaan Inggeris dalam bahasa komunikasi menyebabkan
masyarakat dari pelbagai negeri dan daerah bersatu dan memudahkan komunikasi
untuk memperjuangkan kebebasan Negara. Malah, hasil sastera yang dipengaruhi
Inggeris pula memperkenalkan tema baru seperti politik baru yang menyebabkan
munculnya hasil-hasil karya yang bertemakan keadaan politik semasa. Hal ini
secara tidak langsung dapat menyebarkan perkembangan politik dan sosial di
India kepada masyarakat. Jelaslah di sini bahawa pendidikan Inggeris memainkan
peranan yang penting dalam perkembangan sosial dan politik di India.
3.0
Kepentingan
Pendidikan Ingeris Dalam Gerakan Politik
3.1
Kemunculan
Tokoh-tokoh Politik
3.2 Mahatma Gandhi
Mahatma
Gandhi merupakan tokoh yang telah mengetuai perjuangan untuk menuntut
kemerdekaan India daripada British selepas British menguasai India selama
beberapa tahun.[18]
Nama sebenar beliau ialah Mohandas Karamchand Gandhi tetapi masyarakat seluruh
dunia memanggilnya “Mahatma” yang bermaksud “jiwa
yang besar”. Pengikut-pengikutnya di India memanggilnya “Bapu” yang bermaksud bapa atau bapa
negara. Dunia mengenalinya sebagai Gandhi iaitu seorang lelaki yang luar biasa
yang secara senyap-senyap telah membawa seluruh negara India kearah
kemerdekaan.[19]
Beliau dilahirkan pada 2 Oktober 1869 di Probandar, sebuah pekan kecil di
pantai Barat India. Keluarga Gandhi merupakan antara yang sangat berpengaruh di
Probandar dan beragama Hindu. Ayahnya bernama Karamchand atau lebih dikenali
sebagai Kaba adalah Perdana Menteri Bandar
tersebut.[20]
Semasa berumur 40 tahun, ayahnya telah berkahwin dengan seorang wanita muda
berumur 13 tahun iaitu Putlibai. Putlibai telah melahirkan anak keempatnya
iaitu Gandhi semasa berumur 22 tahun.
Mahatma
Gandhi merupakan seorang kanak-kanak lelaki yang mempunyai fizikal yang pelik
iaitu beliau mempunyai leher yang panjang dan kurus, telinga yang sedikit
terkeluar tetapi memiliki senyuman dan kerdipan mata yang cantik. Keluarganya
adalah dari golongan pedagang dan nama ‘Gandhi’ bermaksud peruncit. Semasa
berumur 13 tahun beliau telah dikahwinkan dengan Kasturbai Nakanji. Selepas
kematian bapanya, keluarganya hidup dalam kemiskinan dan hal ini menyebabkan
beliau membuat keputusan untuk mencari kerja yang boleh menampung ahli
keluarganya. Beliau telah memilih bidang undang-undang dan menyatakan bahawa
beliau akan menjadi seorang peguam sekiranya beliau menyambung pelajarannya di
England selama 3 tahun.[21]
Pada 4 September 1888, beliau telah belayar ke England dan pada masa ini beliau
masih belum fasih berbahasa Inggeris. Namun, beliau bertekad mahu menjadi
seperti orang Inggeris dan beliau telah membeli beberapa sut yang formal dan
tali leher untuk menggantikan pakaian tradisional India. Oleh itu, beliau telah
membuat sut dan topi yang baru untuk menyesuaikan diri dengan orang Inggeris.
Beliau juga telah mengambil kelas kemahiran membaca, menari, bermain biola dan
kelas Perancis.
Pemikiran
Gandhi semakin berkembang melalui buku-buku Inggeris yang dibacanya. Selepas 2
tahun 8 bulan berada di England, beliau kembali ke India.[22]
Semasa beliau kembali ke India pada tahun 1891, beliau tidak boleh
mengendalikan kes-kes mahkamah walaupun memiliki kelayakan undang-undang kerana
beliau masih berasa malu. Selepas itu, beliau mula bekerja sebagai penggubal
petisyen undang-undang tetapi telah menyebabkan kemarahan ejen politik British
kerana beliau cuba campur tangan dan mereka telah melucutkan jawatan beliau.
Pada 1893, tawaran kerja selama satu tahun yang diterimanya daripada sebuah
firma muslim di Afrika Selatan amat dinantikan oleh beliau untuk melarikan diri
dari rasa malunya di Rajkot.[23]
Mahatma Gandhi mula dikenali melalui kempennya di Afrika Selatan sebelum perang
dunia pertama apabila beliau telah mengetuai masyarakat India dalam penentangan
tanpa kekerasan terhadap undang-undang diskriminasi terhadap orang India
disana. Peristiwa ini turut berlaku kepada dirinya apabila dihalau keluar
daripada keretapi kerana berkulit hitam. Hal ini telah menyebabkan beliau
memutuskan untuk menjadi aktivis politik untuk menentang diskriminasi ini. Pada
1901, beliau kembali ke India dan banyak menghabiskan masa dengan ahli politik
terkenal India iaitu G. K. Gokhale.
Pada
1903, beliau telah menubuhkan akhbar untuk rakyat India iaitu Union Nation. [24]
Pada 1906, berlaku petempuran antara kaum Zulus dan British di Natal, Gandhi
telah menubuhkan pasukan bantuan India untuk menyelamatkan mangsa yang
tercedera. Selepas peristiwa inilah beliau telah mewujudkan Satyagraha yang bermaksud penentangan
secara pasif iaitu tanpa kekerasan.[25]
Selain itu, beliau juga telah memimpin parti Kongres Kebangsaan (INC) dari tahun 1920 hingga tahun 1939. Parti
itu menjadi satu-satunya parti politik yang berpengaruh di India. Pada 1930,
Mahatma Gandhi telah bertindak mengadakan gerakan penentangan awam dan
melakukan peristiwa yang dikenali dalam sejarah sebagai perarakan garam. Beliau
telah dibunuh pada bulan Januari 1948 oleh seorang ekstremis Hindu, Nathuram
Godse kerana dikatakan telah menyebabkan membawa perpecahan dan kelemahan
terhadap orang Hindu di India serta sokongan terbuka yang diberi oleh Ghandi
terhadap orang Islam.[26]
3.1.1
Jawaharlal
Nehru
Semasa
Mahatma Gandhi dipenjarakan, Kongres Kebangsaan dipimpin oleh Pandit Jawaharlal
Nehru. Pada waktu itu, bermulanya keretakan antara orang Islam dengan Hindu.[27]
Pandit Jawaharlal Nehru sama seperti Gandhi kerana beliau akan dikenang
sepanjang masa oleh rakyat India baik yang beragama Hindu mahupun bukan Hindu.
Beliau merupakan pejuang kemerdekaan yang memilih jalan sekularisme agar India
tidak menjadi negara agama. ‘India akan
hancur jika meninggalkan sekularisme,’ katanya pada suatu hari. Jawaharlal
Nehru merupakan anak kepada Motilal Nehru dan dilahirkan pada 14 November 1889
di Allahabad. Beliau menerima pendidikan di Harrow dan Cambridge di London dan
telah menetap di London selama 7 tahun sebelum kembali ke India pada 1912.
Nehru tertarik kepada gerakan-gerakan politik menjelang kemerdekaan India.
Usianya yang masih muda pada ketika itu mudah menerima gerakan Satyagraha yang dilancarkan oleh Mahatma
Gandhi.[28]
Semasa
beliau masih kecil, bapanya sudah dapat melihat kebolehannya untuk menjadi
seorang yang berjaya. Di rumahnya terdapat dua orang penasihat British dan dari
tahun 1901-1904, beliau mempunyai guru persendirian berbangsa Perancis-Ireland
iaitu Ferdinand. T. Brooks untuk mengajar tentang sastera Inggeris dan Sains.[29]
Pada 1927, Motilal Nehru telah memujuk Gandhi untuk menjadikan anaknya sebagai
presiden Kongres Kebangsaan tetapi telah ditolak oleh Gandhi. 2 tahun kemudian
iaitu pada 1929, Motilal cuba memujuk Gandhi dan kali ini beliau telah berjaya
menaikkan Jawaharlal menjadi presiden Kongres Kebangsaan.[30]
Pada Ogos 1947, Jawaharlal Nehru telah menjadi Perdana Menteri India yang
pertama. Sebagai pejuang kemerdekaan, Nehru juga mengalami keluar masuk
penjara. Bagi bangsa India, Nehru bukan sahaja pejuang kemerdekaan, tetapi
pejuang demokrasi dan persamaan hak. Hal ini tidak hairanlah kerana beliau
adalah ‘murid’ Gandhi.
Keyakinannya
bahawa, sekularisme merupakan alternatif terbaik untuk menyatukan India. Selain
itu, semasa menjadi Peradana Menteri beliau juga telah menjadi pelopor kepada Asian Relations yang telah dihadiri oleh
26 negara termasuk Indonesia. Pada Januari 1949, beliau telah mengadakan Persidangan Asia II di New Delhi.
Sebahagian besar persidangan ini telah diambil alih oleh PBB dan dijadikan
dasar penyelesaian masalah antara Indonesia dan Belanda. Nehru amat mengagumi
Gandhi sehingga beliau menamakan anak perempuannya dengan nama Indira Gandhi
yang juga telah menjadi pemimpin India juga cucunya bernama Rajiv Gandhi.
Beliau meninggal pada tahun 1964.[31]
3.2
Kemunculan
Parti-parti Politik
Pendidikan
Barat dan penekanan penggunaan bahasa Inggeris di India telah membawa
signifikasi yang cukup besar dan bermakna dalam perkembangan nasionalisme
India. Ianya membawa perubahan yang cukup besar kepada masyarakat India sejak
tahun 1835 lagi apabila keputusan telah dibuat untuk menggantikan pendidikan
bahasa vernakular dengan pelajaran Inggeris. Dalam hal ini, golongan yang
menerima pendidikan Barat secara tidak langsung terdedah kepada pemikiran
liberal orang Inggeris dan memahami makna kebebasan yang dibuat oleh John
Stewart Mill dan Edmund Burke. Hal ini menyebabkan kalangan orang India yang
berpendidikan Inggeris ingin memainkan peranan yang penting dan aktif dalam
pentadbiran negara.[32]
Pendidikan Inggeris yang diajar kepada orang-orang Hindu memberi dua kesan yang
penting yang membawa kepada nasionalisme di India. Gerakan Brahmo Samaj telah
mengubah pemikiran pemimpin mereka untuk menggerakkan idea baru demokrasi, dan
kebebasan manakala gerakan Arya Samaj dan kebangkitan rakyat Hindu ortodoks
membawa kepada ketenteraan Hindu dan kali pertama ia membawa kepada perpaduan
Hindu India dan nasionalisme.[33]
Malah,
penubuhan parti-parti politik dalam gerakan nasionalisme adalah disebabkan
sektor pentadbiran Inggeris yang dihadkan kepada golongan india yang
berpendidikan tinggi. Calon yang layak hanya diberikan jawatan yang rendah dan
masih dilayan sebagai orang India yang biasa dan tidak sama dengan pegawai
tinggi British yang lain. Hal ini juga telah menyebabkan golongan berpendidikan
Inggeris ini melibatkan diri secara aktif dalam aktiviti politik dan membawa
kepada kemunculan parti-parti politik di India. [34]Kesedaran
politik dalam kalangan masyarakat tempatan turut didorong oleh dasar-dasar yang
diambil oleh Gabenor Jeneral India seperti Lord Lytton dan Lord Ripon. Mereka
telah mengambil dasar-dasar yang lebih luas untuk melibatkan masyarakat
tempatan dalam lapangan politik melalui kerajaan tempatan. Dalam masa yang
sama, golongan pertengahan yang muncul kesan dari pendemokrasian pendidikan
telah mencari satu wadah yang dapat digunakan untuk menyuarakan pandangan
mereka.
Keadaan
ini telah membawa kepada wujudnya pertubuhan-pertubuhan politik dan antara yang
terpenting adalah India National Congress (INC). Sebenarnya sebelum penubuhan
INC lagi, telah wujud persatuan-persatuan politik tempatan di Bombay dan
Bengal. Semua ini menjadi nadi kepada penubuhan Kongres Kebangsaan India (INC).
Misalnya Pertubuhan India British di Bombay telah ditubuhkan pada tahun 1851
oleh Rajendra Pal Mitra dan Ram Gopal Ghosh dan buat kali pertamanya pada tahun
1853, pertubuhan ini telah mendapat tempat sebelum keputusan Parlimen British
mengenai penglibatan orang-orang India dalam kerajaan.[35]
Manakala, penubuhan Pertubuhan Bombay oleh pengasasnya yang aktif, siswazah
Elphinstone dan Dadabhai Naoroji yang dihidupkan semula pada tahun 1867 telah
menarik minat para siswazah muda dan peguam seperti Bhandarkar, Ranade, Mehta
da Tyabji. Mereka juga menyertai Pertubuhan India Timur, cawangan Bombay yang
ditubuhkan oleh Dadabhai pada tahun 1869.[36]
Pada tahun 1870, terdapat pertubuhan politik di Poona iaitu Sabha Sarvajanik
yang telah berjaya menjadi anggota komuniti “Mahratta”.[37]
Pada tahun 1865 pula di London telah ditubuhkan Persatuan India London (PIL)
yang ditunjangi oleh pelajar India yang menuntut di London seperti Badarudin
Tyabji, Manmohan Ghose, Pheozeshah Mehta dan Dadabhai Naoroji yang kemudiannya
menjadi tulang belakang INC. Cawangan PIL ini turut ditubuhkan di bandar-bandar
utama di India. Selain itu terdapat beberapa pertubuhan politik yang lain
seperti Persatuan India di Bengal, Persatuan Bumiputera Madras, dan Persatuan
Rakyat Madras. Pada tahun 1883, satu
persidangan peringkat kebangsaan yang mengumpulkan semua persatuan yang ada di
India telah diadakan di Calcutta dan pada tahun 1885 di Bombay telah ditubuhkan
INC iaitu India National Congress.[38]
3.2.1
Kongres
Kebangsaan India (INC)
Penubuhan
Kongres India ini juga adalah disebabkan sikap diskriminasi British terhadap
penduduk India, misalnya rakyat India yang berpendidikan Barat tidak diberikan
jawatan dalam perkhidmatan kerajaan. Calon yang dikira layak hanya diberikan
jawatan rendah dan tidak dinaikkan pangkat. Oleh itu, golongan terpelajar India
mendapati British telah menganiayai anak-anak orang India dan perasaan tidak
puas hati inilah yang menyebabkan Surendra Nath Banerjee menubuhkan Persatuan
India pada tahun 1876. Objektifnya adalah untuk menyatukan seluruh penduduk
India dan membincangkan masalah-masalah perkhidmatan awam. Pada tahun 1885,
persatuan ini ditukar nama kepada Parti Kongres India.[39]
Kesemua persatuan dan pertubuhan ketika itu bergabung menjadi Kongres
Kebangsaan India. Ketika itu Presiden pertama Kongres Kebangsaan India ini
ialah seorang tokoh beragama Hindu-Kristian iaitu W.C. Banerjea, kedua ialah
orang Parsi iaitu Dadabhai Naoroji, ketiga ialah seorang muslim bernama Tyabji,
dan kempat dan kelima adalah orang Inggeris masing-masing bernama George Yule
dan Wedderburn. Pada tahun 1885, semua golongan elit yang berpendidikan dari
seluruh India bertemu di Bombay untuk berbincang mengenai tekanan yang dihadapi
dalam perkhidmatan kerajaan. Mereka inilah yang menggelarkan diri mereka
sebagai ahli Kongres Kebangsaan India.
Penganjur
utama Kongres ini termasuklah Allan Octavian Hume, seorang pesara pegawai
British yang menyokong permintaan orang India yang berpendidikan, seorang
peguam Bombay iaitu Pherozeshah Mehta, dan juga Surendranath Banerjee. [40]Kongres
ini semakin lantang mengkritik dasar-dasar kerajaan dan menuntut pelbagai
pembaharuan seperti perluasan asas kerajaan agar rakyat tempatan mendapat
bahagian yang hak dan sah dalam pentadbiran dan penambahan pengambilan orang
tempatan untuk mengisi jawatan tinggi berasaskan kelayakan. Walaubagaimanapun
kerajaan British di India melihat INC sebagai “microscopic minority” yang tidak perlu diberi perhatian berat dan
berikutan ini INC mula hilang kepercayaan terhadap pentadbiran British di
India.[41]Kongres
Kebangsaan (INC) dipimpin oleh Mahatma Gandhi dari tahun 1920 hingga tahun
1939. Parti ini telah menjadi satu-satunya parti politik yang terpengaruh di
India. Mahatma Gandhi telah berjaya menukar INC dari sebuah parti bersifat elit
kepada sebuah gerakan massa yang penting yang mewakili pelbagai kelompok
masyarakat dari kelas bawahan hingga kelas atasan.
Gandhi yang lebih menekankan penentangan
secara “lembut” dan sederhana telah menyarankan agar tindakan pemulauan
terhadap barangan Eropah dan buatan British dilakukan. Sebagai gantinya, beliau
menyarankan agar masyarakat tempatan kembali kepada kehidupan sederhana,
menggunakan barangan buatan India, memasuki sekolah-sekolah India dan
sebagainya. Gesaan dan tindakan yang dilakukan oleh Mahatma Gandhi dan INC
tidak disenangi British hingga menyebabkan ribuan orang ditangkap. Sehingga
tahun 1930-an, suasana tidak menentu berlaku dalam arena politik India.
Pertelingkahan antara Hindu dengan Islam semakin buruk sejak tahun 1922 apabila
berlaku rusuhan Moplah di Malabar. Pertelingkahan itu secara disedari atau
tidak telah membawa persaingan antara dua parti terbesar masa itu, iaitu
Kongres Kebangsaan India dan Liga Muslim. Dalam masa yang sama, INC berhadapan
dengan masalah dalaman. Hal ini berlaku dalam bentuk persaingan antara golongan
sayap kanan yang bersifat liberal dengan golongan sayap kiri yang dianggap
lebih radikal dan memegang faham sosialisme dan komunisme.[42]
Kongres juga didapati kurang tegas dalam mengambil keputusan dan tindakan dan
hal ini mengakibatkan Kaum Muslim keluar dari Kongres pada tahun 1906 dan
membentuk Liga Muslim.
3.2.2Persatuan Liga Muslim
1906
Penubuhan
Liga Islam di India pada 1906 adalah atas dasar keinsafan orang Islam akan
kepentingan mereka dan digalakkan lagi dengan penekanan Hinduisme dalam Kongres
India serta pertikaian kaum Hindu-Islam. Sebelum itu, orang Islam tidak
menggunakan peluang-peluang pendidikan Barat yang dikatakan bertentangan dengan
ajaran Islam dan tidak ramai yang berpendidikan Barat untuk mengisi kekosongan
dalam jawatan-jawatan kerajaan dan profesion moden. Faktor ini juga telah
menjadi punca Kongres Kebangsaan India tidak diterima oleh sebahagian orang Islam.
Sebelum itu, orang Islam tidak mempunyai parti untuk bersatu. Hanya Kongres
India sahaja tempat mereka mengadu nasib. Namun, jumlah mereka untuk menyertai
Kongres India tidaklah ramai iaitu kira-kira 17 orang sahaja daripada 756 ahli
kongres India pada tahun 1905. Oleh itu, Nawab Salimullah Khan menubuhkan Liga Islam
di Dacca.[43]
Pemimpin Liga Muslim yang terkenal ketika itu adalah Muhammad Ali Jinah dan
Liquat Ali Khan.
3.3
Kemunculan
Golongan Elit Berpendidikan
Kepentingan
sistem pendidikan Inggeris bukan sahaja melibatkan bidang sosial tetapi juga
telah memberi kesan kepada bidang politik iaitu lahirnya golongan elit. Faktor
pendidikan merupakan faktor utama dalam perkembangan politik di India dan
merupakan titik permulaan lahirnya rakyat India yang berpendidikan Barat.[44]
Kebanyakan rakyat India yang berpendidikan Barat adalah terdiri daripada
golongan elit yang berasal daripada kasta tinggi seperti Brahmin dan mereka mampu
untuk melanjutkan pelajaran. Selain itu, golongan pemerintah dan pembesar
merupakan golongan elit tradisional India. Namun begitu, kemunculan golongan
elit baru berlaku apabila mereka menerima pendidikan Inggeris. Kebanyakan
golongan elit ini mempunyai kedudukan yang tinggi dalam hierarki sosial
masyarakat India. Golongan elit ini menjadi pemimpin kepada gerakan politik di
India dan mereka telah bertembung dengan idea kebebasan individu, hak asasi
manusia, liberalisme, demokrasi, persaudaraan, sosialisme dan komunisme.[45]
3.3.1 Raj Ram
Mohan Roy
Raj
Ram Mohan Roy dilahirkan di bandar Hungli di Barat Bengal. [46]
Beliau dikenali sebagai ‘Bapa Pemodenan
India’ atau ‘Bapa Pemulihan India’
merupakan pengasas kepada pertubuhan Brahmo Samaj. [47]
Raja Ram Mohan Roy berasal daripada kasta Brahmin yang juga merupakan golongan
atasan di India.Beliau menerima pendidikan Parsi dan Sanskrit sebelum beliau
menerima pendidikan Inggeris. Ideologi atau pemikiran yang dibawa oleh Raja Ram
Mohan Roy telah membawa perubahan besar kepada masyarakat India pada sekitar
abad ke-19. Hal ini adalah kerana, beliau banyak terlibat dalam gerakan sosial
dan keagamaan. Raja Ram Mohan Roy telah melihat sistem agama sebagai salah satu
elemen untuk mengubah masyarakat India. Oleh itu, beliau telah mencetuskan
kontroversi di India kerana beliau telah menentang adat tradisional India iaitu
adat sutte. Hal ini secara langsung
telah mendapat tentangan kuat daripada pengikut agama Hindu ortodoks. Raja Ram
Mohan Roy menentang adat sutte kerana
adat tersebut tidak perikemanusiaan dan menindas kaum wanita.
Buktinya
pada tahun 1818, beliau telah mengesyorkan dan menyokong penghapusan sistem ini
dan isu ini telah menjadi isu hangat dalam pendebatan antara golongan
intelektual di Calcutta.[48] Beliau
juga banyak membela hak dan nasib wanita. Antaranya pendidikan yang perlu
diberi sama rata kepada kaum wanita dan isu perkahwinan semula bagi balu atau
janda. Selain itu, isu perkahwinan semula wanita telah mendapat perhatian dan
telah menjadi topik perbincangan utama di sekitar Bombay, Bengal dan Madras
menerusi liputan akhbar.[49]
Oleh itu, jelas kita dapat lihat bahawa corak pemikiran beliau telah
terpengaruh hasil pendidikan Inggeris yang diterimanya. Beliau berpandangan
bahawa segala amalan adat tradisi masyarakat India yang melanggar hak asasi
manusia perlu dihapuskan dan pengaruh luar yang tidak bertentangan dengan
kesucian agama Hindu perlu diterima oleh masyarakat India. Beliau lebih
berfikiran terbuka kesan daripada hasil pendidikan Barat.[50]
Menurutnya, sistem pendidikan merupakan titik permulaan nasionalisme dan beliau
menyeru agar masyarakat India lebih berfikiran terbuka dan tidak terikat dengan
adat.
3.3.3 Har Dayal
Selain
itu, antara golongan intelektual yang juga terdiri daripada golongan elit ialah
Har Dayal. Beliau adalah tokoh penting dalam menyebarkan semangat nasionalisme
di India. Beliau dilahirkan pada tahun 1884. [51]Beliau
berasal daripada keluarga yang kaya. Oleh itu, beliau telah melanjutkan
pelajaran ke luar negara. Har Dayal telah mendapat pendidikan di kolej kerajaan
iaitu kolej Lahore (Universiti Punjab) dan mendapat biasiswa kerajaan untuk
melanjutkan pelajaran ke St’s John College di Oxford. Justeru, hasil pendidikan
Barat beliau telah terdedah dengan ideologi atau pemikiran mengikut Barat yang
lebih terbuka dan terdedah dengan idea demokrasi dan reformasi. Beliau telah
menjadi penyokong kuat pergerakan revolusi di India. Pada tahun 1907, beliau
telah melepaskan biasiswanya dan kembali pulang ke India untuk memperjuangkan
dan meransang kebangkitan masyarakat India agar menentang British.
Walau
bagaimanapun, kerajaan ketika itu, British telah menggagalkan aktivitinya. Oleh
itu, beliau telah pergi ke Eropah seperti Perancis dan Jerman untuk melihat dan
cuba untuk menyebarkan propaganda anti British dan beliau menyanjungi Barat
daripada aspek sains dan politiknya. Hal ini adalah kerana, Har Dayal menganggap
kedua-dua aspek tersebut adalah kunci untuk berjaya dalam revolusi menentang
British.[52]
Pada tahun 1913, beliau telah menubuhkan Parti Gadar untuk menentang British.
Parti Gadar tersebut telah menyebarkan pengaruhnya kepada golongan imigran dan
golongan nasionalisme.[53] Beliau
juga telah menyebarkan pengaruh semangat nasionalisme menerusi akhbar iaitu Bande Mataram (Lapangan Tanah Air).
Selain daripada Har Dayal, Taraknath Das dan Pandura Khankoje juga merupakan
golongan intetelektual yang lahir daripada hasil pendidikan Barat yang membawa
semangat nasionalisme di India.
3.3.4 Taraknath
Das
Selain
itu, Taraknath Das juga merupakan salah seorang golongan intelektual yang
membangkitkan semangat nasionalisme di India. Beliau dilahirkan 15 Jun 1884 di
Majhipara iaitu berdekatan dengan Calcutta. Beliau telah mula meminati gerakan
nasionalisme sejak daripada kecil lagi. Oleh itu, beliau sejak kecil telah
menjadi perisik revolusi di Calcutta dan mula mengetahui rahsia propaganda
untuk menentang kerajaan British. Walau bagaimanapun, beliau telah meninggalkan
kolej selepas dua tahun mengelolakan pertubuhan yang dijalankan secara rahsia
di Bengal. [54]
Pada tahun 1905, beliau telah meninggalkan India dan melanjutkan pelajaran ke
Jepun di Universiti Tokyo. Beliau juga telah melanjutkan pelajaran ke luar
negara seperti Amerika Syarikat, Kanada, Jerman dan China. Beliau telah
melanjutkan pelajaran di Universiti California di Amerika Syarikat.
Hasil
pendidikan Barat, beliau telah mula terpengaruh dengan idea-idea yang dibawa
oleh Barat. Beliau telah menyebarkan semangat nasionalisme di Universiti
California di Berkeley. Beliau juga telah menubuhkan persatuan masyarakat India
dan buruh di sana. Beliau mula menyebarkan idea nasionalisme beliau menerusi
akhbar seperti Free Hindustani. [55]
Taraknath Das juga telah menubuhkan persatuan bersatu India di Seattle dan
Vancouver sebagai tempat untuk masyarakat India yang tinggal di luar negara
untuk mengadakan perbincangan dan lain-lain. Masyarakat India yang terlibat
adalah terdiri daripada kalangan pelajar dan imigran. Beliau juga turut aktif
menulis artikel untuk menyedarkan masyarakat India untuk bangun menentang British.
Contohnya ialah beliau telah menulis artikel di majalah Hindustani Student dan Gadar.
Beliau juga telah terpengaruh dengan propaganda ‘Asia untuk Asia’ apabila
menghadiri persidangan Pan Asiatic League.
Justeru, secara langsung telah mendorong beliau menuntut India agar bebas
daripada jajahan British.
4.0
Kesimpulan
Sistem
pendidikan Inggeris yang dibawa oleh pihak British telah memberi perubahan
besar kepada institusi sosial dan politik di India. Masyarakat India juga telah
mengalami transformasi yang besar apabila terdapat segelintir masyarakat India
yang menerima pendidikan Inggeris dan secara langsung golongan ini memainkan
peranan yang sangat penting dalam membebaskan India daripada jajahan British. Aspek
kebudayaan seperti adat resam masyarakat tradisional India juga dihapuskan oleh
golongan elit atau golongan pemimpin parti gerakan politik selaras untuk
menyatukan golongan India yang sebelum ini sangat terikat dengan kedudukan
kasta masing-masing. Bahasa dan kesusasteraan juga telah mengalami perubahan
ketara kesan daripada sistem pendidikan Inggeris. Selain itu, kesan daripada
pengenalan sistem pendidikan Inggeris tidak hilang walaupun India telah
merdeka. Hal ini demikian kerana, kesan daripada perubahan sistem pendidikan
tersebut kekal hingga sekarang. Contohnya dapat dilihat dari segi bahasa
pertuturan mereka, kebanyakan penduduk India yang tinggal di bandar-bandar
besar fasih berbahasa Inggeris.
[1]British Education in
India. http://India_resource.tripod.com/Britishedu.htm
diperoleh pada Oktober 13, 2012.
[2]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd. Dali, Azhar Hj. Mad Aros dan Suffian Mansor. (2003). Sejarah Asia
Tenggara,
Asia Selatan Dan Asia Timur 1800-1963. Selangor: Penerbit Fajar Bakti
Sdn.Bhd. Hlm 331-332.
[3]Latika
Chaudhary. (2007). An Economic History of
Education in Colonial India. Amerika syarikat: Hoover
Institution. Hlm 4-7.
[4]Mel Gorman. (1988). Introduction of Western Science into
Colonial India: Role of the Calcutta Medical College.
Amerika Syarikat: American
Philosophical Society. Hlm 281.
[5]Azharudin Mohd
Dali.(2004). Tamadun India. Kuala
Lumpur: Dewan Bahasa dan Pustaka. Hlm 276.
[7]Abdullah
Zakaria Ghazali.Azharudin Mohamed Dali.Azhar Mad Aros.Suffian Mansor.Sejarah Asia
Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963.
Hlm 255-257.
[8]T.M.
Thomas. (1970). Indian Educatioan Reforms In Cultural Perspective. New
Delhi: S.Chand & Co. Hlm 86.
[9]T.N.
Siquerira, S. J. (1960).Modern Indian Education. Calcutta: John Brown,
Oxford University Press. Hlm 255.
[10]Azharudin
Mohd Dali. Tamadun India.Hlm 25.
[11]K.
K. Aziz. (1976). The British in India. Islamabad: National Commission On
Historical Andcultural
Research.Hlm
232.
[12]Rajakrishnan
& M. Rajantheran.(1994). Pengantar Tamadun India. Kuala Lumpur:
Penerbit Fajar Bakti Sdn
Bhd.
Hlm139.
[14]K.
K. Aziz. (1976). The British in India. Hlm 232.
[15]S.
C, Harrex. The Fire And The Offering : The English Language Novel Of India,
1935-1970. Calcutta: Writers,
Workshop.
Hlm 24.
[16]Rajakrishnan
& M. Rajantheran.Pengantar Tamadun India. Hlm162.
[18]Scraft, A. E. (2008). Mahatma Gandhi. Amerika Syarikat. Kent
Publishing Services, Inc. Hlm 4.
[19]Hook,
S. V. (1949). Mahatma Gandhi: Proponent
of Peace. Amerika Syarikat: ABDO Publishing Company.
Hlm 6.
[20]Hatt, C. (2002). Mahatma Gandhi. London: Evans Brothers
Limited. Hlm 6.
[21]Scraft. A. E. Mahatma Gandhi. Hlm 6-17.
[22]Hatt. C.Mahatma Gandhi. Hlm 11.
[23]Carter,
A. (1995). Mahatma Gandhi: A Selected
Bibliography. Amerika Syarikat; Greenwood Press. Hlm 6.
[25]Hatt, C. (2002). Mahatma Gandhi. Hlm 17-18.
[26]Azharudin Mohd Dali. Tamadun
India. Hlm 304 dan 317.
[27]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd Dali, Azhar Hj. Mad Aros
dan Suffian Mansor. Sejarah
Asia
Tenggara, Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963.Hlm 396.
[28]Achmad Munif. (2007). 50 Tokoh Politik Legendaris Dunia.
Yogyakarta: Penerbit Narasi. Hlm 79.
[29]Shashi
Taroor. (2003). Nehru:The Invention Of
India. New York: Arcade Publishing, Inc. Hlm 8.
[30]Sankar
Ghose. (1993). Jawaharlal Nehru: A
Biography. New Delhi: Allied Publisher Limited. Hlm 2.
[31]Achmad Munif. 50 Tokoh Politik Legendaris Dunia. Hlm
81.
[32]Azharudin Mohd Dali. Tamadun India. Hlm 293.
[33]D.C. Gupta.(1970). Indian National Movement. India : Vikas
Publications. Hlm 23.
[34]L.F.Rushbrook Williams.
(1938). What About India. United
States: T.Nelson and Sons, Limited. Hlm 107.
[35]D.C. Gupta. Indian National Movement. Hlm 32.
[36]Seal, A. Kemunculan Nasionalisme India Persaingan dan
Persubahatan pada Akhir Abad ke Sembilan Belas. (Ainon Bakar, terjemahan) .
Hlm. 278.
[37]Herman Kulke and Dietmar
Rothermund. (2010). A History Of India.
London: Routledge Taylor & Francis
Group.Hlm 212.
[38]Azharudin Mohd Dali. Tamadun India.. Hlm 295.
[39]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd.Dali, Azhar Hj Mad Aros, Suffian Mansor. Sejarah Asia
Tenggara, Asia Selatan, dan Asia Timur 1800-1963. Hlm 370.
Tenggara, Asia Selatan, dan Asia Timur 1800-1963. Hlm 370.
[40]John McLeod .(2002) The History of India. London: Greenword
Press. Hlm 96.
[41]Azharudin Mohd Dali. Tamadun India. Hlm 296.
[43]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd.Dali, Azhar Hj Mad Aros, Suffian Mansor. Sejarah Asia Tenggara,
Asia
Selatan, dan Asia Timur 1800-1963. Hlm 370.
[44]Seal, A. Kemunculan Nasionalisme India Persaingan dan
Persubahatan pada Akhir Abad ke Sembilan Belas.
(Ainon Bakar, terjemahan) . Hlm
19.
[45]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd Dali, Azhar Hj. Mad Aros
dan Suffian Mansor. Sejarah Asia
Tenggara,
Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963.Hlm 332.
[46]Jayapalan, N. (2003). Indian Political Thinkers Modern Indian
Thought. New Delhi: Atlantic Publishers
&
Distributors. hlm 5.
[48]Panikkar,
K. N. (1987). Culture and Ideology:
Contradictions in Intellectual Transformation of Colonial
Society in India.22(12).Diperoleh
pada Oktober 10, 2012 daripada http://www.jstor.org
[49]Ibid
[50]Poonam Upadhya. (1990). Social Political Economic and Educational
Ideas of Raja Ram Mohan Roy. New
Delhi: Mittal Publications. hlm 58.
[51]Abdullah Zakaria Ghazali,
Azharudin Mohd Dali, Azhar Hj. Mad Aros
dan Suffian Mansor. Sejarah Asia
Tenggara,
Asia Selatan dan Asia Timur 1800-1963.Hlm 360.
[52]Dandradan
Nagar Haveli. (2000). Student’s
Britannica: India. New Delhi: C&C Offset Printing Co. Ltd. hlm
242.
[53]Jean
Wu dan Min Song. (2004). Asian American
Studies. United States: The State University. hlm 39.
[54]Cordova, D, S. F, Stephen
et.al. (1999). Distinguished Asia
American A Biographical Dictionary. (Hyung
Chan Kim, terjemahan). United
States: Greenwood Press. hlm 81.
No comments:
Post a Comment